Т?сау кесер сценарий балаба?шада

У казахов много традиционных обычаев, связанных с торжественным событием — рождением ребенка. Один из древнейших обрядов, посвященный детям — “Тусаукесер” (Тұсау кесу). Предки верили, что национальный «тусау кесу» обряд придаст младенцу здоровье, благополучие и оградит от ненастий.

Pandaland решил рассказать читателям про этот древний казахский национальный обряд.

Казахская традиция перерезание пут

Что такое «тусау кесу»? 

“Тусаукесер/Тусаукесу” (казахский обычай разрезание пут) — один из ярких и древних обычаев, который сохранился до наших дней.

«Тусау кесер» на русском:

Казахское слово “тусау” переводится на русский как “путы”, а “кесу” — “резать”.

Обряд «тусау кесу» проводят, когда ребенок начинает делать свои первые шаги. Не существует четких временных рамок, когда нужно отмечать это событие. Одни делают это ближе к году, другие могут и раньше, и позже. Обычно родители объединяют “тусау кесер” с днем рождением маленького джигита или принцессы. Проводить обряд можно и отдельно, тут уже по желанию родителей.

Старшее и младшее поколение верит, что проведение этого обычая позволит обрести ребенку твердую почву под ногами. Издревле считалось, что если отказаться от перерезания пут, то ребенок будет неуклюжий, косолапый и часто будет спотыкаться.

Источник фото: pinterest.ru

В Казахстане чтят “традиции отцов”. Родители делают обряд дома, в ресторане или под открытым небом. Все зависит от финансов конкретной семьи.

Детально узнать о праздновании можно из материала нашего блогера Нургуль Наби.

Читайте: Нам 1 годик: подробная инструкция для празднования Тусау Кесу!

Резать путы — казахский обычай

Перед тем, как провести перерезание пут нужно подготовить реквизиты. 

Что нужно для «тусау кесу»:

• купить национальную одежду;

• позаботиться о трехцветном жгутике (ала жiп), который потребуется для обвязывания ножек;

• не забыть про белое полотно — “ак жол”.

Источник фото: pinterest.ru

Разноцветный жгут “тусау” для перевязывания ног плетут из нескольких ярких ниток. Обычно для плетения берутся нитки следующих цветов:

• белые — символизируют чистоту;

• зеленые — означают здоровье;

• красные — служат символом финансовой состоятельности.

Раньше предки плели жгут из двух ниток белого и черного цветов. Выбор этой цветовой гаммы связан с добром и злом.

Сейчас к этой детали относятся не так скрупулезно и обязывают ножки младенца атласными лентами подходящих цветов.

Национальный обряд, посвященный ребенку

Когда этап подготовки подходит к финишной прямой, то пора бы уже выбрать человек, который будет разрезать путы.

Перерезывать путы должен либо родственник семьи, либо хороший знакомый. Лучше для этого почетного дела подойдет уважаемый, состоявшийся, энергичный, с богатырским здоровьем и добрыми намерениями человек.

Предки верили, что малыш заимствует качества того человека, который ему перерезал путы. По этой причине нужно выбирать самого лучшего кандидата из всех имеющихся.

Как происходит обряд?

Семья приглашает гостей на это торжество. Наряжает юного казахского джигита или маленькую красавицу казашку в национальную одежду.

Путами обвязывают ножки младенца в форме восьмерке (знака бесконечности).

Источник фото: stan.kz

Кто должен разрезать путы ребенку:

Кесушi (избранный человек для перерезания пут) режет жгут и ведет ребенка за обе руки по белой расстеленной дороге (“ак жол”).

Если путы разрезаны ножницами, то младенец сможет не страшны неурядицами судьбы. Если выбор падет на нож, то карапуз будет бесстрашный и выносливый.

Источник фото: pinterest.ru

«Тусау кесу» пожелания:

Во время разрезания “тусау” (пут) избранный человек говорит напутственные слова и благословит путь ребенка. После этого на пути крохи разбрасывается “шашу” — сладости (конфеты) и мелочь (монеты).

Виновника торжества осыпают сладостями и деньгами, чтобы он купался по жизни в деньгах и шоколаде. Собравшиеся гости поздравляют родителей с таким событием и благословят первые шаги их сына/дочери.

Когда “тусау кесер” обычай завершается, то остается последнее — выбрать свой жизненный путь. Такой обряд у казахов называется “жол тандау”.

«Тусау кесер» — что ставят перед ребенком:

В конце белой дорожки перед виновником торжества находится предметы. Какой из них выберет ребенок, таким и будет его судьба. Кладут все что угодно, деньги, книги, музыкальные инструменты, ювелирные украшения. Каждый из предметов имеет свое значение.

Деньги — к материальному благополучию, книга — к хорошо развитым умственным способностям, домбра — к творческой деятельности (поэзия, живопись, искусство).

По завершении традиционного обряда “ак жол” — белое полотно — дарят молодой бездетной супружеской паре. Народ садится праздновать торжество за накрытым дастарханом.

Молодое поколение старается соблюдать все нюансы обряда, но с годами он немного осовременил. Каждый привносит свою изюминку и какие-то детали могут меняться.

Это интересно!
Казахский традиционный обряд пользуется популярностью и у других национальностей. Летом текущего года в сети появилось видео, на котором русская семья провела обряд “тусау кесер” своему сыну с соблюдением всех тонкостей. Перед юным богатырем было застелено белое полотно, ножки были обвязаны разноцветными путами в форме восьмерки и после обряда малыш выбрал ключи.

Источник фото: newtimes.kz

Пользователи сети положительно отреагировали на ролик. Их удивило и порадовало, что люди другой национальности почтительно отнеслись к казахской традиции.

Фото на главной: ruh.kz

№7 бөбекжай — балабақшасы

Тәрбие сабағы

Тақырыбы: «Тұсау кесер»

Тәрбиеші: Сатымбаева А.К.

Қостанай қаласы

Мақсаты: Балаларға қазақтың салт-дәстүрі туралы айтып, ұлттық тәрбие беру,

имандылыққа баулу.

Тілектер, тақпақтар айтқыза отырып, тілдерін дамыту.

Әдіс- тәсілдер: әңгіме,түсіндіру, көрсету,

тақпақ, ойын.

Көрнекілік: ала жіп, шашу.

Барысы:

Тәрбиеші сабақты «танысу» атты ойынмен бастайды. Ойынның шартын түсіндіреді.

Добым, добым домала,

Шеңберді қуып жағала-деп допты кімге домалатып жіберсем, сол бала менің сұрағыма жауап береді. Ойын кезінде балаларға:

-Қандай республикада тұрасың?

-Елбасымыз кім?

-Өз отбасындағы адамдарды ата

Тәрбиеші: Балалар, естеріңе түсіріңдерші, қандай ұлттық салт-дәстүрлерді

білесіңдер? ( бесікке салу, тұсау кесу, сүндет той, тілашар т.б.)

Тәрбиеші: Жарайсыңдар, балалар!

Осы кезде бір бала атқа мініп, шауып келіп: «сүйінші, сүйінші », Сара апамның ауылында «Тұсау кесу» тойы басталады,келіңіздер, көріңіздер, қуанышқа ортақ болыңыздар деп жар салады.

Балалар ауылға келеді.

Сара апай:Сәлеметсіңдер ме, ботақандарым, төрлетіңдер, жоғары шығыңдар.

Менің немеремнің азан шақырып қойған аты Азамат.

Тұсау кесер рәсімін бастамас бұрын балалар Азаматқа не тілек айтар екен?

Балалар: Бақытты болсын! Дені сау болсын! Ер азамат болсын! Абай атамыздай ақын болсын! т.б.

Сара апай: Рахмет, қарақтарым!

Енді тұсау кесу рәсімін бастайық.

Баланың тұсауын ала жіппен, көк шөппен, тоқ шекпен кесуге болады.

Әрбіреуінің өз ырымы бар деп Сара апай түсіндіріп тоқталып өтеді.

Мен Азаматымның тұсауын ала жіппен кесемін. Не үшін ала жіппен кеседі деп ойласаңдар, болашақта Азаматым ешкімнің ала жібін аттамасын деймін, яғни әрқашанда шыншыл болсын, ешкімді алдамасын.

Баланың аяғына ала жіпті байлап, кесу:

Қаз,қаз балам, қаз балам,

Қадам бассаң, мәз болам.

Күрмеуіңді шешейін,

Тұсауыңды кесейін-деген өлең айтылады.

Тұсау кескен адам баланың екі қолынан ұстап, қадам бастырып жүргізеді, ал балалар әр қадамын дауыстап санап тұрады.

Осыдан кейін санамақ айтылады.

Қане, балам, қаз басқын,

Бір қа-дам аз бастың

Қаз,қаз бірің аз!

Енді ерінбе, екі бас,

Ерге сендей екі де аз,

Қаз,қаз екің де аз!

Тұсау кесіп болған соң, баланың басқан қадамың санайды.Сара апа шашу шашады, Азаматқа тақия кигізеді де, өскенде ел сыйлайтын азамат бол –дейді.

Балалар Азаматқа «Бала,бала,балқан» әнін айтып береді.

Тұсаукесер

   Қазақтар бала
қаз-қаз тұра бастағанда «болды, енді жүреді» деп байлам жасап, сәбиді өмірдің
келесі кезеңіне – жүру, тұру процесіне дайындаған. «Тұсау кесу рәсімі, міне,
дәл осы кезде атқарылады. Тұсаукесер — әр бала үшін міндетті түрде орындалатын
салт.

                                    Тұсаукесер
тойы

   Кез келген тойдың
жақсы өтуі тікеле тойды басқарушы адамға байланысты. Сондықтан да той асабасына
өте жауапты міндет жүктеледі. Тойды жүргізу барысы, тілек айтушылар тізімі,
үзіліс кезіндегі ойын-сауық түрлері және табақ тарту, той бастау салттары жайлы
ойлар алдын-ала талқыланады. Қонақтар жиналғаннан кейін ортаға той иесі –
кішкене сәбиді әкеледі. Ақ кимешек киген әжелер шашуын әкеледі. Ақ кимешек
киген әжелер шашуын дайындап тұрады.

   Бұрындары баланың
тұсауын лып еткізіп өткір сапымен кескен. Баланың келешегінде қарама-қарсы  — қайшылану болмасын деп, мүмкіндігінше
қайшымен кеспеген екен. Тұсау кесудің алдында ол, баланың қолына түсетін ерекше
бір сыйлық ұстатқан. Сосын жиналған жұртқа қарап, балаға бата-тілегін айтатын
болған. Ел «Әумин!» деп бетін сипаған соң тұсау кесіледі де, баланың әбден
естияр болған, аға-әпкелері сәбиді «қаз-қаздап» жұртқа қарай біршама жүргізеді.
Баланың тұсауын кескен адамның өмірде сүріншек, шалағай, зуылдақ не өтірікші
болмағаны дұрыс. Керісінше, жүріс-тұрысы ширақ, өмірде орнықты, нық адам
болғанын әке-шешелері әдейі ырым етіп, қалайтын болған. Той иелері тұсау
кесушіге өздерінің сый-кәделерін жасайды. Тұсауды кесетін сапы не пышақ өз
иесіне қайтарылады да, кесілген ала жіпті сол топтағы жаңа нәрестелі
болғандарға немесе бала көтере алмай жүрген жұптарға ырым қылып таратып береді.
Осы кезде шашу шашылып, тұсау кесу жыры айтылады. (Бұл тұсау кесу жырын бір
адам жеке дауыспен, немесе жиналған жұрт бірігіп, қосылып айтса болады

Қаз-қаз, балам, қаз балам,

Қадам бассаң мәз болам.

Күрмеуіңді шешейін,

Тұсауыңды кесейін.

Қаз-қаз, балам, қаз, балам,

Тақымыңды жаз, балам.

Қадамыңа қарайық,

Басқаныңды санайық.

Қаз-қаз, балам, жүре ғой,

Балтырыңды түре ғой.

Тай-құлын боп шаба ғой,

Озып бәйге ала ғой.

Қаз баса ғой, қарағым,

Құтты болсын қадамың!

Өмірге аяқ баса бер,

Асылардан аса бер.

Жүгіре қойшы, құлыным,

Желбіресін тұлымың.

Елгезек бол, ерінбе,

Ілгері бас, шегінбе.

   Тұсау кесу –
қазақтың өмір сапарының сәтті болуы үшін ақ ниетпен жасаған ырымы, Құдайға
деген құлшынысы, «Баталы ел – арымас, батасыз құл — жарымас» деп аталарымыз
айтқандай, ақ батаның реті осыдан кейін келетін сияқты. (Бата берудің бір
үлгісі):

Тұсауың кесілді – құлама,

Тізеңді жаралап, жылама.

Қанеки өзіңді сына да!

Секірсең, құздардан сүрінбе,

Шың-құзға шыққанша бүгілме,

Болаттай қабырғаң қатайсын,

От ұшқын ойнасын түріңде.

Ұзақ боп иншалла, өмірің,

Тасысын шаттықтан көңілің.

  (Батаның неше түрлі
үлгілерін «Ақ бота» («Өнер баспасы, 2001 ж.)

кітапшасынан тауып алуларыңызға болады).

   Бұдан кейін
қонақтар жолына қарай той дастарханына шақырылады. Ары қарай баланың атасы мен
әжесі, болмаса сол әулеттің үлкен ақсақалы құтты болсын айтып, батасын беріп,
тойды ары қарай жүргізуші асабаны жұртқа таныстырады. Ендігі жердегі тойдың
барысы түгелімен асабаға тапсырылады.

   Асаба алғашқы сөзді
алдымен тойға жиналған қонақтармен, ағайын-туыстармен, бүлдіршіндермен
сәлемдесіп, тұсауы кесілген сәбиге тілек тілеумен бастайды. Өйткені, кез келген
танысу сәлемдесуден, тілек тілеуден басталады. Мысалы, тойды былай бастауға
болады:

Құрметті қонақтар, армысыздар,

Бәріңіз де есен-сау бармысыздар.

Тұсау кесіп, той жасау – ата-дәстүр, салтымыз,

Жақсылықты тілейміз тойға келген жалпымыз.

Думанды тойын жасап дүбірлетіп,

Салт-дәстүрді ежелден қастерлеген халқымыз.

   Тойда тілек айтатын
әрбір қонаққа жолыңа, туыстық ретіне және халық алдында сіңірген еңбегіне қарай
сөз беру асабадан үлкен шеберлікті қажет етеді. Яғни сөз кезегін ардагер
ақсақалдардан бастаған дұрыс. Өйткені үлкенді сыйлау – халқымыздың өнегелі
қасиеттерінің бірі. «Аталы сөз – баталы сөз», «Атаның сөзі Ж ақылдың көзі»
деген сөздерден біз осыны аңғарамыз.

   Ата, ақсақалды,
қадірлі қарияны құрмет тұту, олардың ақ батасын алу – сәбидің келешегіне, жалпы
өмір жолына зор бақыт, мол жақсылық әкелетінін асабаның нақышына келтіріп айтуы
мәнді болып шығар еді.

Ата менен немере – аяқталмас бір дастан,

Екеуіне керегі – ашық болсын нұрлы аспан!

— Балаңнан тәтті дейді немере,

Маған ақы сен өмірде төлеме.

Гүл сияқты алақанмен аялап,

Күн сиқты көтеремін төбеме.

   Немер үшін ең
мейірімді жан — әже. Әженің аялы алақаны, мөлдір мейірімі, жылы жүрегі,
кіршіксіз таза көңілі немереге ауадай қажет. Әжелердің ақ тілегін тыңдап, бата
сұрап және сол кісілердің жолын бізге де берсе екен деген тілек айтылады.

   Қандай той болсын
нағашылардың төрден орын алатыны сөзсіз. «Киіз үйдің жақсы болуы – ағашынан,
азаматтың жақсы болуы – нағашыдан» деген сөзден бойындағы асыл адамгершілік
қасиеттер ананың қаны, әрі ақ сүті арқылы дариды, олай болса, анаңның өскен
елін, өркен жайған нағашы қауымыңды қастер тұт деген мағынаны түсінеміз.

Қымбат болар туған жердің ағашы да,

Әркімнің жету керек бағасына.

Анамның ақ сүті үшін өмір бойы,

Бәріміз борыштымыз нағашыға!

  (Нағашылары сәбиге
батасын, тілек айтып, «қырық серкешін» атап жатады).

   Осылай рет-ретімен
сөз кезегі беріліп жатады.

   «Бір сәбиді
қуантсаң, мың періште қуанады» деген сөзді ескере отырып, сәбидің қуанышында
жас балаларды ескерусіз қалдыруға болмайды. Ересек балаларға ән айтқызып,
күрестіруге, әртүрлі ойындар ұйымдастыруға болады. Сыйлықтарды да бала жасына
лайықтап алу керек. 2-3-4 жастағы балалар жарысын ұйымдастырса, той мәнісін аша
түскендей болады. Белгілі межеге дейін кім жығылмай бірінші жетеді, үлкен сыйлық
иегері болады. Бұл тойда балалардың тұсауын кескен адамдар аталып, құрмет
көрсетіледі. Араларында тұсауы кесілмей, жығыла беретін балалар болса, тұсауын
сол жерде кесіп, тойды ары қарай жалғастырса, әркімнің есінде ұзақ сақталатын
қызықты сәттер молая берері сөзсіз.

   Үлкен-кіші демей,
бірдей атсалысып, ән айтып, би билеп, тойды әуелі балалардың, сосын
ересектердің есінде қаларлықтай етіп өткізіледі. Түрлі сыйлықтар үлестіреді.
Әжелер жарысын ұйымдастыруға болады. Баланың тұсауын кескен адамға сыйлық беріледі
немесе аяқ киім ұсынылады.

Ұнады ма? Онда достарыңмен бөліс!

Тұсау кесу.

Қазақтың ту байлар жері, қазақ жерінде, киелі Аманеглді елінде , төрт

күл дүниеде, киелі шақар Құмкешу жерінде –

Малдың ішінде адалы қой,

Ақылдың кемесі ой,

Несібенің биігі той,

Бүгінгі тұсау кесер тойы құтты болсын!

Уа, ағайын жатер адам іздегер мұратына,

Ол мұрагер иесі ғой ұл деген .

Жас сәбидің тұсау кесер тойымен,

Қуанышын бөлічіңіз бізбенен.

Тұсау ккскр тойы қазақтың ең қасиетті тойларының бірі. Баланың тұсауын

көктей көгерсін деп кқк шөппен, дәулетті болсын деп малдың тоқ шегімен,

ешкімнің ала жібін аттамасын , адал болсын деген ниетпен ала жіппен

кескен .

Балалы үй базар дегенді ,

Бақытың бала сеніңде,

Бақытың бала меніңде,

Бақытың бала оның да.

Қуаныш сыйлап көңілге,

Ән болып үні тараған.

Базарлы мына өмірге ,

Бей күнә көзбен қараған,

Періштемізді өзінде

Қарсы алайық ағайын. /баланың күлкісі/

Сезінсін сәби жүрекпен,

Аймалап құшқан ай күнің.

Перзентпін деген тілекпен,

Болсын бізде той бүгін. /музыка/

Атам қазақ тұсауды кім болса соған кестірмеген, жүйрік болсын деп

жүйрікке,

Шебер болсын деп шеберге, өнерлі болсын деп өнерлігі, өсіп өнген жанға

кестірген. Боранбай ағамен Дария тәтенің жанұясы немересі Санжардың

тұсау кесуін маған тапсырды.

Биссимиллә деп ала таудан әкелген,

Ала қойдың жүнінен,

Қаратаудан әкелген ,

Қара қойдың жүнінен,

Ала жіпті есейін,

Күрмеуіңді шешейін,

Наурыз мейрамына арнал?ан  ша?ын сахналы? к?рініс.

«Т?сау кесер!»

?атысушылар: 6-сынып о?ушылары (8 о?ушы).О?ушыларды? к?бі ?аза?, к?ріс, орыс халы?тарыны? ?лтты? киімдерін киеді.

О?ушылар сахнаны? екі жа?ынан шы?ып, ??ша? жая бір-бірімен тілектер айтып амандасады: Тойымыз той?а ?лассын!  Наурыз ??тты болсын! А? мол болсын!

1. Диас:

Наурыз мейрам ж?ректерге н?р сепкен,

Ма?дайымнан с?йіп жатыр к?н к?ктем.

Жары?ы?мен, шуа?ы?мен К?н-Ана,

Алып келді? жер бетіне г?л к?ктем.

-?азір баршы?ызды  «т?сау кесер» р?сіміне ша?ырамын.Баланы? т?сауын елімізге сыйлы ж?не ??рметті Малика кеседі.

Осы кезде Настя мен Альфия ?зын а? т?сеніш т?сейді.

(Кішкентай с?биді? екі ?олынан Беназир мен Малика ?стап т?сауын кеседі ж?не а? т?сеніш бойымен ж?ргізеді)

Малика:

?аз-?аз, балам, ?аз балам,

?адам басса? м?з болам.

К?рмеуі?ді шешейін,

Т?сауы?ды кесейін.

Беназир:

?аз-?аз, балам, ж?ре ?ой,

Балтыры?ды т?ре ?ой.

Тай-??лын боп шаба ?ой,

Озып б?йге ала ?ой.

Рамазан, Диас, Альфия баста?ан о?ушылар : ?адамы?а г?л бітсін! А? жол болсын! деген с?здерді айтып,  ??тты?тайды.

Ибрагим бата береді :

??лыным ?лкен жігіт болсын!

Ата-анасына ?ызы? болсын

Жа?сылармен ?атар болсын,

Жамандармен ?атал болсын,

Наурыздары? ??тты болсын!

А? мол болсын,

?айда барса? жол болсын!

Осы тойды ?ызы?та?ан

Барша?ызда той болсын!

Аумин!

«Тойымыз той?а ?лассын!

 Наурыз ??тты болсын!

Дайында?ан: Ж?машева ?.М.

Просмотр содержимого документа

«Т?сау кесер! »

Тақырыбы: Отбасы мерекесі «Тұсау кесу»
Мақсаты: Қазақтың салт — дәстүрімен таныстыру.
Міндеттері: Отбасы мүшелерін атау. Балалардың сөздік қорын, есте сақтау, танымдық қабілеттерін дамыту. Өз ойларын толық айтып жеткізуге жаттықтыру. Үлкендерді құрметтеуге, сыйлауға тәрбиелеу.
Көрнекілік: Отбасы мүшелерінің суреттері, екі — үш түсті тұсау кесер жібі,
қайшы, асықтар, ақ мата, суреттер, заттар, фотосуреттер
Тұсау тойына қатысушылар:
Ұлттық киімдегі балалар, тұсау кесілетін бала, тұсау кесуші әже, тойға шақырылғандар.
Сөздік: Отбасы, тұсау кесу, той, салт — дәстүр.

Сабақтың барысы:
І. Сәлемдесу. Хош келіпсіз біздерге
Сәлем бердік сіздерге.
Тәрбиеші: — Балалар, біз қазір «Өзіңді таны» деген ойынды ойнаймыз.
Мақсаты: балалардың сөздік қорын байыту. Отбасы мүшелерін атау.
Өз ойын толық айтып жеткізуге тәрбиелеу.
Тәрбиеші: — Балалар, бұл фото суретте кім? Кім өзінде таныды?
Суретте сендер қайдасыңдар? Суретте кім бар? Бір сөзбен қалай айтамыз?
(Балалардың жауаптары)
— Менің отбасымда төрт адам бар. Әкем, шешем, ағам және мен.
— Менің отбасымда үш адам бар. Әкем, шешем, мен.
— Балалар, қандай мерекелерді білесіңдер?
— Жаңа жыл, 8 наурыз…..
— 8 наурыз, кімнің мерекесі?
— Әжелердің, аналардың, қыздардың мерекесі.
— Мерекені қандай көңілмен қарсы аламыз?
— Қуанышты, жақсы
— Қазақ халқы өз салт — дәстүрлерімен бай. Біз қандай салт — дәстүрімен таныстық?

ІІ.
Тәрбиеші балалардың назарын тақтадағы суреттерге аударады.
(40 — шығару», «Бесікке салу», «Тұсау кесу»
— Бұл қандай салт — дәстүр?
— «40 — наң шығару», «Бесікке салу»

Дидактикалық ойын: « Заттарды дұрыс орналастыр»
Балалар екі топқа бөлінеді.
1-топ – «40 — шығару» салт — дәстүріне қажетті заттарды алады, суреттің қасына қояды.
2- топ –«Бесікке салу».
Тәрбиеші: — «Бесікке салу» дәстүрін өткізу үшін қандай заттар керек?
Балалар: — бесік, май шам, пышақ, жастық, көрпе….
Тәрбиеші: — «40 — шығару»дәстүрін өткізу үшін, қандай заттар керек?
Балалар: — леген, су, қайшы, қасық….
Тәрбиеші: — Топтастырып қойдық, бірақ қайшы, түсті жіптер қалып қойды. Неге? Қажет емес пе? Бұл заттар қажет, бірақ басқа рәсімге. Балалар, (суретке назар аударып) ал осы салт — дәстүрді кім біледі? Біз бүгін жаңа салт — дәстүрмен танысамыз.

Балалар отырады.
Тәрбиеші: Отбасының үлкен қуанышының бірі – сәби. Сәби аяғын алғаш рет басқанда тұсау кесу рәсімі өткізіледі. Тұсау кесу рәсімін – бала тез жүріп кетсін деп өткізеді.
Топқа әже, бала кіреді. Балалар әжемен амандасады.
Әже: Осы отаудың қуанышына кішкентай баламыздың тойына келіпсіңдер, қадамдарыңызға….. бітсін:
Мына кішкентай ұрпағы өмірге қадам басқалы отыр. Ауыл әжесі, өзіңізден тұсау кесер батаны сұраймыз.
(балалар қолдарың жайып отырады)
Әже бата береді: Ей, жаратқан, тілегімізді қабыл ала ғой!

Жас ұрпақ, ғұмырлы болсын,
Қуанышты, көңілді болсын,
Ақылды, зерделі болсын,
Абыройлы, беделді болсын,
Халқының………… болсын.
Елінің қамқоры болсын
Мәртебесі биік болсын,
Не тілесе, тілегі қабыл болсын!
Осы тілекке жететіндей
Әр бір қадамы сәтті болсын
Әумин!

Бәрі: Әумин деп беттерін сипайды.

Әже: Баланың тұсауын кесер тойына әдейі тілек етіп, мына жіптерді дайындадым.

Ақ жіп қостым – адалдыққа апарсын деп
Жасыл жіп қостым – ғұмырлы, көсегесі көгерген азамат болсын деп
Қызыл жіп қостым -…… қызылға оранған молшылықты болсын деп.
Ақ жол дайындау. Әуен.

Тәрбиеші: Ендеше, жүріс — тұрысымен де, ақылы парасатымен де, көргенділігімен де көзге түскен ауыл азаматты……. баламыздың тұсауын кесіп беруді өтінеміз.

Тұсау кесетін әже:
А, Бисмилла ир — рахман — ир – рахим
Аяғыңның орасын қашықтап ұста, сонда өмірден кібіртіктемей өтсін, осалдау байлайын ырысты бол! Ал, кәнеки, қайшы әкеліңдер – дейді әже.

Балапаным, құдай жақсылықтан ажыратпасын
Жақсы ісінмен бақытқа жет!
Бисмилляһи – ир – рахман – ир — рахмин – деп тұсау кеседі.

Қаз – қаз балам, қаз балам.
Қадам бассаң мәз болам.
Қүрмеуіңді шешкейсің
Тұсауыңды кесейін.
Балалар: қаз — қаз, балам, қаз балам,
…….. жаз балам.
Тәрбиеші: — Тойда, балалар, әр түрлі ойын ойнайды.

Ойын: «Ханталапай» (асықпен ойын)
Жеңімпаз бала сәбиге тілек білдіреді.

ІІІ.
Тәрбиеші: — Бүгін қандай дәстүрмен таныстық?
— Тұса кесу.
— Тұсау кесу дәстүрін не үшін өткізеді?
— Бала тез жүріп кетсін деп.
— Қандай түсті жіптермен қолдандық?
— Қызыл, жасыл, ақ.
— Тұсауын кім кесті?
— Әже.

Әже: Өркендерің өсіп, қарақтарым. Менің балам да сендердің орталарыңда дені сау болып өсіп, ел тілегін өтей алатындай дәрежеге жетсін.
Шашу шашылады.
Қоштасу.