Сабантуй сценарий татарча авылда

Төзеделәр: Фарукшина Гөлназ Каниф кызы, Хәйруллина Әлфия Камил кызы.

Сабан туе – халкыбызның гасырлар буена яшәп килгән гореф-гадәтләрен, әхлакый кагыйдәләрен, йолаларын, халкыбызның рухи байлыгын саклап килгән милли бәйрәме.

Татар халкының күңел байлыгын саклап калу йөзеннән авыл күләмендә үткәрелгән бәйрәм сценариен тәкъдим итәбез.

1а.б.

Саумы, июнь – Сабантуйлар ае!

Саумы, Сабантуйлы киң мәйдан!

-Менә шулай матур яшәгез!- дип.

Җыйдык әле сезне яңадан.

Бәйрәмнәрнең таҗы – Сабантуйлар –

Бүләк безгә бөек ходайдан.

Бу тормышның бөтен матурлыгын,

Хозурлыгын саклый бу мәйдан!

2 аб. Хәерле иртә бар дөнья!

         Хәерле иртә илем!

         Илем – көнем,

         Динем-телем,

         Сөекле халкым минем!

1 алып баручы.— Хөрмәтле авылдашлар, кунаклар, туганнар! Тирә як авыллардан, шәһәрләрдән килгән күршеләребез! Тыңлагыз, җәмәгать! Сабан туен башлыйбыз! Барчагызны үзәк мәйданга чакырабыз. Үзәк мәйданга, Сабан туена, рәхим итегез! Мәйданга, мәйданга Сабан туена!

2 нче алып баручы. –Хәерле көн кунаклар һәм авылдашлар! Ел да уздырыла торган Сабан туе бәйрәмен ачып җибәрү өчен авылыбызның аксакалларыннан хәер-фатиха алыйк. Рәхим итегез аксакаллар!

(Аылның өлкән яшьтәге картлары дога укый.)

1а б.Рәхмәт аксакаллар! Ходай тәгалә биргән көнгә шатланып бәйрәмебезне чын-чынлап башлап җибәрергә дә мөмкин.Вакыт чоңгылында югалмаган, үзенең тәмен-ямен безнең көннәргә җиткерә алган быелгы Сабантуй бәйрәме барыбызга да миһербанлык, ныклы сәламәтлек, күңел көрлеге һәм искиткеч күп шатлыклар алып килсен!

                   Кешелекнең үзе шикелле үк,

                   Борынгыдан килә бәйрәмнәр.

                   Шатлыкларын бәйрәм итә кеше-

                   Бәйрәмнәрдә олы ямьнәр бар.

2аб.  Җир шаулатырлык бәйрәмнәрең булсын.

         Бәйрәме бар халык – бай халык.

         Гасырларның бәйрәм җилләрендә

         Җыры кала,

         Байраклары кала чайкалып.

         Тар күңелдә була алмый бәйрәм…

         Бәйрәмнәргә кирәк мәйданнар.

         Борынгылар җаннар матурлыгын

         Мәйданнарга,

         Гасырларга җәеп салганнар.

1аб.  Туган ягым – Әлмәт ягы,

         Данлы Идел буенда.

         Гөрләшә халык бәйрәмдә,

         Җәен, Сабан туенда.

Сабан туйлары мөбәрәк булсын, хөрмәтле милләттәшләр!

(“Зонтигым” биюе. “Ромашка” балалар бакчасында тәрбияләнүчеләр чыгышы.)

2аб. Ямьле елга буенда ла,

        Язгы Сабан туенда,

        Киенешеп, сөенешеп

        Дуслар килгән җыенга.

        Ил бәйрәмен бәйрәм итеп

        Бар да килгән җыенга.

1аб.Бәйрәм үткәрергә матди ярдәм күрсәткән иганәчеләр, ягъни спонсорлар исемнәрен дә яңгыратып китәсебез килә,менә алар:

“Альметьнефть“идарәсе җитәкчесе. Чупай авылы кияве Миргазиян Таҗиев;

Әлмәт торба заводы җитәкчесе – Токарев Александр Михайлович;

“Ташкичү” акционерлык җәмгыяте җитәкчесе – Шәрипов Галимҗан Гыйният улы;

“Сельпо” кулланучылар җәмгыяте;

Авылдашларыбыз:

Хәмзин Камил Асылгәрәй улы;

Зиннуров Ринат Рәис улы;

Зиннурова Ландыш Ильяс кызы;

Шәвәлиев Ринат Рифкат улы;

             Рәхмәт сиңа игелекле кеше,

             Матди ярдәм, җылы сүзеңә.

             Бар ярдәмең, зур уңышлар булып,

             Кире кайтсын кабат үзеңә.

Бәйрәм белән тәбрикләү өчен  Мәмәт муниципаль авыл җирлеге рәисе Гыйниятуллин Камил Җәүдәт улына сүз бирәбез.(Камил Җәүдәтович бәйрәм белән котлый, килгән кунакларга сүз бирелә.)

2 аб. 2009 ел – Татарстан Республикасында Спорт һәм сәламәт яшәү елы дип игълан ителде. Мәктәбебез укучылары һәм укытучылары район күләмендә үткәрелгән төрле ярышларда актив катнашып зур уңышларга ирештеләр. Менә алар:

 Укытучылар җыелма командасы шахмат буенча 1 урынга, йөгерү (эстафета) 1 урынга, волейбол буенча 3 урынга лаек булды.

1 аб.

Укучылар җыелма командасы: баскетбол – район күләмендә 3 урын, шәһәр буенча шуулай ук 3 урын;

Кышкы футбол – (92/93елгылар) 3 урын,

                             (94/95 елгылар) 1 урын;

Гер күтәрү – район күләмендә 1 урын,

                      шәһәр буенча 3 урын;

Армспорт – кызлар командасы 2 урын;

Җиңел атлетика – кызлар командасы 3 урын;

Шәһәрнең 50 еллыгына багышланган марафонда Морзахановлар гаиләсе 2 урынга лаек булдылар.

Спорт тормышында актив катнашкан, авылыбызның данын район, шәһәр күләмендә яктырткан укучыларыбызны бүләкләү өчен Сабан туе мәйданына чакырабыз: Ахметзянов Илнар, Гумерова Алина, Халикова Алина, Морзаханова Алина, Хәйруллин Руслан, Сөләмәнов Руслан, Билалов Радик, Билалов Рифат, Рахматуллин Артур, Галимов Гелүс, Закиров Салават.Мәйданга рәхим итегез!(Бүләкләү.)

2 аб.  

Хәерле иртә барчагызга

Олыгызга-кечегезгә,

Бабайларга, әбиләргә,

Газиз әти-әниләргә.

Сөекле җиребезгә.

1 аб.

Сабантуйлар килде туган якка,

Буразналы җирләр түреннән,

Тургай тавышлары аһәң биргән,

Хезмәт батырлары иленнән.

            Хөрмәтле авылдашлар! Сабан туебыз кунаклары! Үзебезнең матур традиция буенча авыл һәм район Сабан туйларында һәр елны язгы кыр эшләренә йомгак ясала.

 2 аб .Сабантуй мәйданында иң хөрмәтле, иң мактаулы урын, әлбәттә, сабан батырына. Бәйрәмгә җыелган һәрберебез аны хөрмәтли, зурлый, данлый. Сабан батырын мәйданга чакырабыз.(Шаһивалиев Ранис)

Менә ул иң тырыш, иң булган егет!(Бүләклиләр)

   Сабан батыры хөрмәтенә авыл кызлары башкаруында бию.( “Бормалы су” көенә “Су юлы” биюе.)

     1 аб.   Сабан туенда уеннар

                Төрле була, күп була.

               Уеннарсыз Сабан туе

               Булмаган да күк була.

Кадерле дуслар! Үзәк мәйданга Сабан туеның традицион уеннарына рәхим итегез. Менә алар: чүлмәк вату, капчык киеп йөгерү, бүләкләрне күз бәйләп кисү, сулы чиләк-көянтә белән йөгерү, аркан тартышу, баганага менү, бүрәнәдә капчык белән сугышу, катык салынган савыттан акча табу, кул көрәше, милли көрәш, итек киеп йөгерү. Без сезне уеннарда, алышларда, ярышларда катнашырга чакырабыз.Җиңүчеләрне бүләкләр көтә.Бер үк вакытта икешәр төрле уен  алып барыла.

1 уен “Кашыкка йомырка куеп йөгерү”,”Капчык  сугышы”,”Капчык киеп йөгерү”

2 а.б. Күңел ачуны “Кашыкка йомырка куеп йөгерү” һәм “Капчык белән “сугышу” уеннарынан башлап җибәрәбез. Уенда катнашырга теләүчеләр Насыбуллин Рәис һәм Зәкиева Әлфия апа янына җыелуыгыз сорала.

1 аб.

     Кашык кабып йөгерәм дип,

     Мактанырга ашыкма.

     Ә син менә йөгереп бак,

     Күкәй салып кашыкка

2 а.б.

     Кулга тотканнар асып

     Салам тутырган капчык,

     Капчык белән чиратлашып,

     Сугышалар шап та шоп.

1аб.

Кемнәр өлгер, кем җитез-

Минем янга килегез.

Әйдә, карыйк ярышып

Капчык киеп чабышып- дип капчык киеп йөгерегә чакыра Светлана Михайловна һәм Давлетшина Роза. Алар янына ашыгыгыз!

2 уен  “Су тулы чиләк белән йөгерү”,”Кул көрәше”.”Милли көрәш”,”Гер күтәрү”

2  аб. Бу уен тормышның үзеннән алынган. Аңарда ир-атлар да, хатын-кызлар да катнаша ала. Су тулы чиләкләрне көянтәгә элеп, йөгерү ярышында катнашырга теләсәгез, беренче килеп, Сабантуй бүләгенә лаек булыйм дисәгез, уенга рәхим итегез.

1 аб.Әйдәгез яшь кызлар, эшчән киленнәр, апалар, әбиләр!  Кайсыгыз уңганрак һәм җитезрәк?! Көянтәләрегезне иңнәрегезгә салып старка басыгыз! Бу уенда катнашырга теләүчеләр Ахметзянова Гөлсинә  янына җыелыгыз.

2 аб.Кул көрәштерү, ягъни армреслинг ярышы да башлана. Көчләрен сынарга теләүчеләр Морзаханова Илсияр янына җыелуыгыз сорала.

1 аб.  Гер күтәрү ярышында да көчегезне сынап карарга телисезме? Халиков Инҗир янына ашыгыгыз.

2аб.Милләттәшләр, Сабан туеның таҗы булган милли көрәшкә җыелыгыз. Милли көрәш хөкемдарлары Галимуллин Котдус, Яруллин Мансур.

Егет булсаң, көрәш –

Борынгыдан килгән уен.

Көрәшеп җиң һәм батыр кал,

Бүген – бәйрәм.

Бүген – Сабан туе!

Батырлар кулы билдә,

Сөлгесен сала иңгә,

Ир-егет туймас көрәштән,

Ал биленнән, сал җиргә.

1аб.

Ир егетләр ап-ак сөлге тотып,

Чын безнеңчә милли көрәшсен!

Бай абзыйлар, юмартланып китеп,

Батырларга бүләк өләшсен.

2аб

Көрәш кыза мәйдан уртасында,

Дулкынлана халык: “Кем җиңәр?”

Көрәшчеләр әле бил бирмиләр,

Чыдасыннар гына сөлгеләр.

Иң кызган чагы көрәшнең,

Кем калыр икән батыр?

Муенына тәкә салып

Кем соң өенә кайтыр?!

1аб.Шулай итеп,Сабан туе мәйданында милли көрәш тәмам булды.Менә быелгы Сабантуйда көрәштә җиңеп чыгучының исеме дә билгеле булды.Абсолют батыр(Яруллин Руслан), тәкәсен иңнәренә салып, мәйдан буенча хөрмәт әйләнәсен уза. Батырга алкышлар!

Көрәш батырына авылыбызның иң чибәр, иң уңган кызыннан бүләк. Шәрыкъ кызлары биюе.(Бии Морзаханова Алинә)

Иң өлкән, иң кечкенә кешене бүләкләү.

2 аб. Язмышым минем бәйләнгән

         Чупаема үрелеп,

         Горур яшисең син

         Шау чәчәккә күмелеп.

         Иң кояшлы чәчәк бит син

         Татарстан җирендә.

          Кояш та иртәрәк чыга

          Чупаемның күгендә.

          Горурланам синең белән,

          Гел шулай гөрләп яшә.

1аб.Батыр егетләре, матур кызлары, уңган киленнәре, зирәк аксакалларыбыз белән дә горурлана авыл халкы. Шундыйларның берсе – күп яшәгән, күп күргән, тормышның ачысын-төчесен татыган Йосыпова Гаян әби аерым хөрмәткә лаек. Ул авылыбызның иң өлкән кешесе һәм без аңа бүген Сабантуй бүләген тапшырабыз.(Бүләк бирелә.)

2 аб. Авылыбызның киләчәге дә өметсез түгел, тормыш дәвам итә. Бүгенге бәйрәмдә яңа туган сабыйлар, авылыбызның  иң кече кешеләренең дә исемен яңгыратасыбыз килә. Бу – Фәнис һәм Фәния Гариповларның оныгы Данис һәм Ситдикова Светлананың улы Руслан.  Аларга да безнең бүләгебез бар.(Бүләкләү).

Сабыйлар хөрмәтенә әниле-кызлы Морзахановалардан гаилә биюе.

3 уен  “Итек киеп йөгерү”,”Әйбер кисү”,”Аркан тарту”

1аб.Хөрмәтле авылдашлар. Сезнең игътибарга яңа төр уен тәкъдим итәбез:”Итек киеп йөгерү”. Бу төр уенны Зәкиева Әлфия оештыра.

2аб.Мәйданның бер читендә балалар өчен “Әйбер кисү” уены башлана.Мәүлетбаева Наилә, Гарипова Фәния янына җыелыгыз.

1аб.

  Шау-гөр килә киң болыннар,

  Кырлар һәм су буйлары,

  Котлы булсын милләттәшләр,

  Чупай Сабантуйлары.

Авылдашлар! Аркан тартып көчегезне сынарга теләсәгез, Закиров Мөнәвир янына рәхим итегез!

4 уен. “Баганага менү”, “Чүлмәк вату”, “Катыктан акча эзләү”

1аб.Хөрмәтле Сабантуй кунаклары! Хәзер һәр адымын санап, үлчәп атлый белгән, апа-абыйларны, малайларны, бабайларны чүлмәк вату уенына чакырабыз.Бу уенда катнашырга теләүчеләрне Закиров Мөнәвир көтә.

2 аб.”Савыт – саба бәхеткә ватыла”, — ди халык.Чыннан да, шулай бит. Күз бәйләп, чүлмәк ватып, бүләк алырсыз отып!Бу бәхет түгелмени?!

1 аб.      Кем төгәл атлый һәм төз суга белә,

             “Чүлмәк” абзагыз сезне көтә!

Дуслар! Чүлмәкне вата алмыйча кәефегез киткән икән, һич тә борчылмагыз.Карагыз әле, мәйданда нинди биек багана.

2аб.Халык спортының кызыклы төре булган “Баганага үрмәләү” уенында кем тели шул катнаша ала. Рәхим итегез дуслар!

      Багананың очына ук

      Кем үрмәләп җитә ала.

      Шул иң очтагы бүләкләрне

      Үзенеке итә ала.

      Бу уенны Насыйбуллин Рәис оештыра.

1 аб.Чүлмәктән акча табып аласың киләме? Тик бер шарт белән: кул белән түгел ә тел белән? Баерга теләүчеләр  Галимова Мәрьям янына җыелыгыз!

2аб.    Әйдәгез әле авылдашлар күңел ачып биеп алыйк. Иң оста һәм иң озак биючегә бәйге игълан итәбез.

Тыпыр,тыпыр, тыпырдашып

Бергә басыек әле;

Уйнап-көлеп, җырлап-биеп,

Күңел ачыек әле.

1аб.

Бабайлардан калган иске йола

Сабантуйда яшәрде яңадан.

Милли бәйрәм – батырлар мәйданы

Гөрләсен, яшәсен, аңа – дан!

Сабан туе, Сабан туе,

Мәйданнары түгәрәк.

Бүгенге олы бәйрәмдә

Күңел ачтык бергәләп!

2аб.

Сайрый тургай тугаенда

Җәйнең матур аенда!

Көч сынаштык, бәйрәм иттек

Ямьле Сабан туенда!

     Хөрмәтле дуслар, шуның белән Чупай авылы Сабантуй бәйрәме тәмам булды.Сезнең һәрберегезгә исәнлек-саулык, кояшлы көннәр, аяз күкләр теләп калабыз.

1аб. Киләсе ел Сабан туена кадәр сау булыгыз!

        Сабан туе – ул бер көнлек

        Аның рухы дәвамлы…

        Атна, ай, ел буена ул көчле итә,

        Дәртле итә,

        Тырыш итә халыкны.

22.12.2017

Сабантуй

Сценарий предназначен для татарского народного праздника Сабантуй. Сабантуй проводится в начале июня. Сабантуй- праздник плуга, ежегодный народный праздник окончания весенних полевых работ у татар.

Оценить

4044

Сценарий к празднику «Сабантуй»

1 өлеш

Бер малай йөгереп керә:

Сабан туе -Сабантуй
Иртәгә — Сабан туе
Иртәгә — Сабан туе!

Сәхнә милли бизәкләр белән бизәлә. Сәхнә турендә — челтәрләп эшләнгән тәрәзә. Аңа ак челтәр пәрдәләр эленгән. Сәхнәгә милли киемнәрдән малайлар йегереп керәләр.
Бию (малайлар)

Алып баручы.

2 нче малай. Дуслар, иртәгә Сабан туе бит. Әйдәгез, бүләкләрне җыеп
бетерик!
1 нче малай. Кемдә калдык?
2 нче малай. Әпипәләрдә.
1 нче малай. Киттек алайса Әпипәләргә.

(«Сабан туе» җырын дәвам итеп, малайлар, кызлар түгәрәк әйләнәләр. Кызлар белән малайлар кара-каршы басып калалар.)

1 нче малай

«Сабан туе» җыры көенә чыгып китәләр.
Алып баручы.

Шатлыклар — күңелебездә,
Ал кояш — күгебездә,
Килегез, дуслар, кунакка,
Иртәгә
Сабан туе була бездә!

2 өлеш

“ Сабантуй” көе яңгырый. Күмәк бию (сабан туен ачу)

А. Б. – Исәнмесез, балалар, укытучылар, тәрбиячеләр һәм башкалар! Кадерле балалар, хөрмәтле кунаклар, хәерле көн сезгә! Без бүген татар халкының олы бәйрәме- Сабантуена җыелдык. Сабантуй — ул хезмәт бәйрәме, Сабантуй — ул дуслык бәйрәме, Сабантуй — ул һәркемнең көтеп алган изге бәйрәме. Котлы булсын Сабан туйлары!

Сабан туе, хезмәт туе,

Шатлык һәм бәхет туе

Бәйрәм итик көн буе!

Котлы булсын, балалар,

Ямьле Сабан туйлары!

Вед. Сабантуй — это праздник труда, праздник радости и счастья, в котором сливаются воедино и красивые обычаи народа, и песни его, и пляски, и обряды. Сабантуй празднуется в честь окончания весенне-полевых работ. Вы только что посмотрели, как собирают подарки на праздник. Это делалось за 2 недели до начала праздника: собирали по деревне подарки для будущих победителей: вышитые платки и полотенца, куски ситца, куриные яйца. А самым почетным подарком считалось вышитое национальным узором полотенце, которое имело символический смысл, и с ним не шли в сравнение никакие ценные призы. Поэтому девушки, молодые женщины готовили подарки всю зиму – ткали, шили, вышивали. Сбор подарков обычно сопровождался веселыми песнями, шутками, а подарки привязывали к длинному шесту. В день сабантуя в деревне царило приподнятое настроение, люди с утра шли на майдан. Одевались во все самое лучшее, женщины доставали из сундуков свои украшения. Сегодня праздник Сабантуй.

С праздником вас всех, дорогие дети, с праздником вас учителя, воспитатели, все сотрудники нашей школы, с весёлым праздником Сабантуем!

( Җыр “Сабан туе”)

Уртага берничә бала чыга.

1 бала:

Шатлыклар күңелебездә,

Ал кояш күгебездә,

Килегез, дуслар, кунакка

бергә: Сабантуй бүген бездә.

2 бала:

Сабантуй, сабантуй!

Уйнап- көлеп, җырлап- биеп,

Гөрләп килә Сабантуй!

3 бала:

Жилферди чиккән сөлгеләр,

Бүләкләр күбебезгә.

Көрәшик тә, узышыйк та,

бергә: Сабантуй бүген бездә !

4 бала:

Сабантуй –веселый праздник

Это всем давно известно.

Сколько игр и зрелищ разных

Приходите – интересно!

5 бала:

Снова песня зазвучала

Подпевай ей и танцуй!

Мы сегодня отмечаем

Бергә: Наш веселый Сабантуй!

6 бала:

Күңелле Сабан туйлары,

Бүген бәйрәм, зур бәйрәм!

Матур җырлар җырлый -җырлый

Уйныйбыз әйлән — бәйлән.

7 бала:

И пускай веселье длится

В Сабантуй до темноты.

Всем, кто хочет веселиться

Дарим песни, как цветы.

(Җыр «Елмай»)

(Балалар шигырьләр укыйлар)

Вед.: Ребята, а раньше в деревнях молодые парни и девушки шли на сабантуй и пели песни. Давайте посмотрим, как это было.

(гармун белән җыр һәм бию)

1 бала: А я еще знаю, что раньше на сабантуях играли в народные игры. Ребята, давайте и мы поиграем в игру

Уен «Йөзек салыш”

Вед.: Ребята, а вы знаете, что самое главное состязание сабантуя это- национальная борьба – көрәш. Я предлагаю вам начать наш сабантуй с национальной борьбы – көрәш, но мы ее чуть-чуть изменим и скажем так – кул көрәше, т.е армреслинг и мы с вами определим главного батыра сабантуя.

(ведущий объясняет правила игры и начинает борьбу)

Вед. (объявляет главного батыра сабантуя)

Аккош — бию

А.Б. Сабан туенда уеннар

Төрле була, күп була.

Уеннарсыз Сабан туе

Булмаган да күк була.

2 бала: Кемнәр өлгер, кемнәр җитез,

Минем янга килегез.

Әйдә карыйк ярышып,

Капчык киеп чабышып.

“Капчык киеп чабыш” уены. Уенга кунаклар да катнашалар.

Бер бала таяк күтәреп чыга һәм сөйли:

3 бала: Мактана дип уйламагыз,

Мин урынлы мактанам.

Чөнки менә бу чүлмәкне

Күз бәйләп тә вата алам.

Мәйданда “ Чүлмәк ватыш” уены.

4 бала: Кашык кабып йөгерәм дип

Мактанырга ашыкма.

Ә син менә йөгереп кара

Күкәй салып кашыкка.

“Кашыкка йомырка салып йөгерү” уены уйнала.

А.Б. Менә сиңа сулы чиләк,

Көянтә эл иңеңә.

Йөгер тизрәк, иң алдан кил,

Егыла гына күрмә!

“Су ташу” уены.

1.Вед.: Алай итик әле без,

Болай итик әле без.

Күңелле итеп бергә-бергә

Уйнап алыйк әле без.

«Ат чабышы»

“Аркан тартышу”га кунакларны чакыралар.

Вед.: Сабантуй елга бер генә килә

Күңелле, олы бәйрәм.

Нур өстенә нурлар иңсен

Биеп алыйк ичмасам.

(татарча бию)

Вед. Менә, дуслар, көтеп алынган Сабан туйлары да тәмам. Барыгызга да саулык — сәламәтлек телим. Киләсе елга да Сабан туйларында очрашырга язсын. Сау булыгыз!

Сабантуй – чын мәгънәсендә милли рух җәүһәре, татар халкының үзенчәлекле мәдәниятының бетмәс-төкәнмәс чишмәсе, аның рухи торышы, һәм талантларны ачу өчен бик яхшы мөмкинлек, җитезлектә, тапкырлылыкта көч сынашу…. Сабантуй турында бөтендөньяга билгеле булыр һәм ул Бөтендөнья мирасы исемлегендә лаеклы урынны алыр дип ышанасы килә.

Татарстан Республикасы Президенты М.Ш. Шәймиев

Сабантуй — гасырлар буенча нинди генә зилзиләләр булмасын, бик зур, бик тансык, бик шатлыклы, күңелләрне рәхәтләндерә торган милли туй булып, бу көнгә кадәр үзенең әһәмиятен югалтмаган мәдәни байлык.
Тарихы бик тирәннәргә, әллә-ничә мең елларга җиткән халык бәйрәме — Сабантуй XXI гасырда да татар милләтен таныту, аның рухи бердәмлеген, мәдәниятен, телен саклау чарасы, символы буларак яшәвен дәвам итә.
Бәйрәмнең бөеклеге, дәрәҗәсе милли үзаңыбызда көннән-көн югары урын ала бара. Татарның гасырларны гасырларга бәйләүче олы бәйрәме инде дөнья бәйрәменә әверелеп бара — аны бер Татарстан гына түгел, Россия һәм хәтта чит илләрдә дә кадерләп билгеләп үтәләр.
Тәкъдим ителә торган чираттагы электрон белешмәлек милли бәйрәмебез — Сабантуена багышланып төзелде. Белешмәлектә материаллар 12 бүлеккә туплап бирелде. Биредә Сабантуеның тарихына караган мәкаләләр, бәйрәмне оештыру өчен киңәшләр, Сабантуенда үткәрелә торган уеннар һәм ярышларның тәртипләре, кагыйдәләре күрсәтелде. Бәйрәмне үткәрү өчен кирәк булган сценарийларга, шигырьләргә, җырларга зур урын бирелде. Сабантуй корылмалары, кирәк-яраклары турында мәгълүматлар,аудиофайллар, Сабантуй мизгелләрен яктырткан фотоархив, видеоматериаллар урнаштырылды. Ахырда Сабантуй бәйрәмен үткәрүдә ярдәмлек буларак библиография бүлеге урын алды. Белешмәлек татар, рус, инглиз тлләрендә төзелде.

Сабантуй бәйрәменең тарихы

• Дәверләр күпере –Сабантуй
• Сабантуй бәйрәме
• Тарихы гасырларга тоташа
• Хуш киләсең, Сабантуй!

Сабантуй мәйданын әзерләү өчен киңәшләр

Сабан туе бәйрәменең карта-схемасы

Сабантуй ярышлары һәм уеннары

• Аркан белән тартышу
• Ат чабышы
• Аяк белән тарту
• Аякларга капчык киеп йөгерү
• Баганага менү
• Бүләкне кисеп алу
• Гер күтәрү
• Йомырка салынган кашык кабып йөгерү
• Капчык сугышы
• Катыктан тәңкә эзләү
• Көянтә-чиләк белән йөгерү
• Сиртмәле бүрәнә буенча йөрү
• Сөрән сугу
• Татарча көрәш
• Тауга йөгереп менү
• Таяклар белән тартышу
• Чүлмәк вату

Сабантуй үткәрү өчен сценарий үрнәкләре

• Бүген бездә Сабантуй  (Фәтхетдинова А. Ф.)     
• Сабан туй  (Журавлёва Е.П.)

Сабантуйга багышланган җырлар

• Сабантуй бәйрәмен үткәрү өчен кирәкле материаллар
• Сабантуй турында мәкаләләр
• Сабантуй Интернет челтәрендә (рус.)

Страница 9 из 18

Сценарий к празднику Сабантуй на татарском.

Иртэгэ — Сабан туе
(Фольклор — хореографик композиция)
Сэхнэ милли бизэклэр белэн бизэлэ. Сэхнэ турендэ — челтэрлэп эшлэнгэн тэрэзэ. Ана ак челтэр пэрдэлэр эленгэн. Сэхнэгэ милли киемнэрдэн малайлар йегереп керэлэр.

— Ура,иртэгэ Сабантуе! Тубэн очтан сорэнчелэр бирегэ таба килэлэр.
Алып баручы. Урамда булэк жыялар,

Сыгыла колга башы.

Кайчакта такмак эйтешеп

Алалар кара-каршы. (Г.Л.)
— Эй булэге, булэге,
Атлас икэн кулмэге.
Шул булэкне алам дип,
Тибэ батыр йерэге!..
1 нче малай. Мактыйлар булэклэрне,
Уены-чыны бергэ.
Без ияреп йерибез,
Калу юк инде бер дэ. (Г.Л.)
«Сабан туе» кое янгырый. Сэхнэгэ 8 кыз биеп чыга. Алар биеп бетеругэ,жырлый-жырлый серэнчелэр керэ. Алдагысы чигуле солгелэр бэйлэгэн колга тоткан. Калганнарынын кулларында бизэкле чилэклэр, шарлар, шелдерлэр, гармун.
«Сабан туе» жыры (Халык кое, М.Садри шигыре). Сабан туе — хезмэт туе,

Шатлык hэм бэхет туе, шул;

Уйнап, биеп, жырлап, келеп

Бэйрэм итик кон буе.
2 нче малай. Дуслар, иртэгэ Сабан туе бит. Эйдэгез, булэклэрне жыеп
бетерик!
1 нче малой. Кемдэ калдык?
2 нче малай. Эпипэлэрдэ.
1 нче малай. Киттек алайса Эпипэлэргэ. («Сабан туе» жырын дэвам итеп, малайлар, кызлар тугэрэк эйлэнэлэр. Кызлар белэн малайлар кара-каршы басып калалар.)
Бэйрэм итик шатланышып,
Туганнар бергэ-бергэ, шул;
Безнен бергэ булуыбыз
Китсен бетен гомергэ.
3 нче малай (ян тэрэзэгэ килэ, тэрэзэ чиртэ).
Эпипэ! (Тавыш юк. Аптырап, кулларын жэеп жибэрэ, инсэлэрен сикертэ.)
Эпипэ!
Атлар иярлэденме,
Тайлар йегэнлэденме:
Сабан туе житэ дип,
Булэк эзерлэденме?
4 нче малай. Эпипэу!
Елга суы тирэндер,
Сай жирлэре билдэндер;
Жырлап торулар бездэндер,
Булэк биру сездэндер.
Бергэ. Э-пи-пэ!
Эпипэ чыга.
Чиккэн алъяпкычтан. Яулыгын чоеп бзйлэгэн. Кулына, жэеп, чиккэн солге тоткан. Жырлап-биеп тугэрэк эйлэнэ.

Солге чиктем асыл жеплэр белэн,
Йорэк хисен салып бу жырга.
Насыйп булса иде бу булэгем
Мэйданнарда жингэн батырга.
Ефэк жеплэр белэн солге чиктем,
Уртасында чэчэк — гол генэ.
Жинеп алсан, егет, бу булэкне,
Вэгъдэ бирэм сина мэнгегэ. (Х.Ж.)

Солгене колгага бэйли.
5 нче малай.
Рэхмэт эйтэм шул корабка,
Дингез кичергэн очен;
Рэхмэт эйтэм Эпипэгэ,
Тастымал биргэн очен.
6 нчы малай. Эпипэне биетмичэ жибэрмибез, егет-
лэр. (Такмак эйтэлэр. Эпипэне биетэлэр.)

Бас, кызым Эпипэ,
Син басмасан,, мин басам;
Эпипэнен койлэренэ
Биеп калыйк, ичмасам.
Бас, кызым, Эпипэ,
Син басмасан, мин басам;

Каршысына бер егет чыга. Парлап биилэр.

Синен баскан эзлэренэ
Мин дэ китереп басам.
Бас, кызым Эпипэ,
Куз тимэсен узенэ.
Асыл голлэр усеп тора
Синен баскан эзенэ.

Сценарий к празднику Сабантуй 

Сонгы куплетны жырлаганда, Эпипэ «чуплэп» бара, ягъни эле бер, эле икенче рэтгэгелэр белэн эйлэнэ.
1 нче малай. Нэфисэ апа килэ!
Нэфисэ апа. Исэнмесез, балакайларым! Сабан туена эзерлэнэсезмени ? Хэерле бэйрэм булсын! Доньялар тыныч, имин булсын, еллар бэрэкэтле булсын! Бэхетле, тэуфыйклы булыгыз. Сабантуй булэгем шушы булыр сезгэ, аз булса да, куп итеп алыгыз. (Алъяпкычына тереп тоткан кукэйлэрне балаларга олэшэ.)
Малайлар. — Рэхмэт, Нэфисэ апа!
— Булэк биргэн кешене бер биетми ярамас.
— Шулай! Дорес!
Нэфисэ апа. Бик биер идем дэ, гармуныгызнын кое юк.
5 нче малай. Безгэ жыр булса да ярый, Нэфисэ апа.
Нэфисэ апа. Бер дэ жырламас идем дэ,
Сабан туе жырлата шул.
Нэфисэ жырлый. Жырла, жырла, дип эйтэсез
Сезгэ нинди жыр кирэк?
Сезнен алда жырлар эчен
Сандугач теле кирэк.
Жырла, жырла, дип эйтэсез,
Жыр капчыгым ертылган;
Кичэ бер жыр откан идем,
Ул да булса онытылган.
Ку л ча ба л а р.
Чалгы, янавычын тотып, тубэтэй-камзулдан, алдына киндер алъяпкыч япкан Закир бабай килеп керэ.
Закир бабай. Балалар, ник шаулашасыз, ни бар?
6 нчы малай. Закир бабай, иртэгэ Сабан туе бит.
Закир бабай (Ишетми. Кулын колагына куеп, якынрак килеп сорый). Э, нэрсэ дисен?
6 нчы малай. Иртэгэ Сабан туе!
Закир бабай. И-и, Сабан туемыни!
Бергэ. Эйе, бабай, иртэгэ Сабан туе!
Закир бабай. Ярар, алай булса, мэ эле, тотып тор эле, улым. (Чалгы-янавычын бер балага тоттыра.) Тарт, улым, гармунынны!

Закир бии арыганчы, тубэтэе тошкэнче. Балалар, кул чабып, такмак
эйтэлэр.
Бие, бие, Хэйбулла,
Биегэн кеше бай була;
Биегэн кеше бай булса да,
Кесэ ягы сай була.

Бие, бие, Хэйбулла,
Биегэн кеше бай була;
Бай булмаса, тук була,
Ашарына юк була.
Бие, бие, Хэйбулла,
Биегэн кеше бай була.
Биегэн кеше бай булганчы,
Карт алаша тай була.

Закир бабай. Иске мунча почмагы,
Яна мунча почмагы;
Житэр инде, куп биедем,
Егылып китэрмен тагы.
Колешу, кул чабу.
Яулык чите белэн авызын каплап, Хупжамал эби керэ.
Хупжамал (керэ-керешкэ). Закиржан, дим, Закиржан, бу ни хэл бу? Нишлэп олы башын белэн кеше колдереп йорисен? Язмаганны… Эш калдырып…
Закир бабай. Эй, карчык, иртэгэ Сабан туе икэн бит. Эш артыннан йореп, истэн дэ чыга язган. Яшь чаклар искэ тошеп китте бит эле. Эллэ, мин эйтэм, кое дэ бик кунелгэ ятышлы, бер ботерелеп алыйкмы? Э? (Карчыгы янына килэ, терсэге белэн кабыргасына тортэ.)
Хупжамал (кулын этеп). Эй, шушыны, гомер буе акыл керэ белмэде инде узенэ.
Балалар. Я инде, Хупжамал эби, ялындырып тормагыз, бер биегез инде.
Закир бабай (гармунчыга борылып). Сиптер, улым!
Эби белэн бабай биеп китэлэр. Балалар кул чабып жырлыйлар.
Биючелэр, биегез,
Матур безнен, коебез;
Биегез, биегез,
Матур булсын илебез.
Жепсез орчык эрлисез,
Эрле-бирле йорисез;
Бигрэк оста биисез,
Куз тияр дип белмисез.
Барысы бергэ биилэр.
Тыпыр-тыпыр тыпырдашып
Бергэ басыек эле.
Уйнап-колеп, жырлап-биеп,
Кунел ачыек эле.
1нче малай. Безлэр килдек, ай, сезлэргэ,
Тастымаллар бирдегез безлэргэ;
Тастымаллар бирдегез, ай, безлэргэ,
Алла исэнлек бирсен сезлэргэ.
Бергэ. Амин! Шулай булсын!
«Сабан туе» жырын жырлап чыгып китэлэр.
Алып баручы. Шатлыклар — кунелебездэ,
Ал кояш — кугебездэ,
Килегез, дуслар, кунакка,
Иртэгэ
Сабан туе була бездэ!

Сабантуй сценарий

Күңелле Сабан туйлары
Күңелле Сабан туйлары
(Урта яшьтәге балалар һәм зурлар төркемнәре өчен)
Сабантуй буласы мәйданчык бәйрәмчә бизәлә. Озын колгага чигүле сөлгеләр, кулъяулыклар, төрле төстәге шарлар эленә. Уеннар оештырыла торган урыннар тиешенчә җиһазландырыла. Балалар милли киемнәрдән. Уртага ике бала чыга.
1 нче бала. Шатлыклар күңелебездә,
Ак кояш күгебездә.
Килегез, дуслар, кунакка:
Сабантуй бүген бездә.
2 нче бала. Җилферди чиккән сөлгеләр,
Бүләкләр күбебезгә.
Көрәшик тә, узышыйк та —
Сабантуй бүген бездә.
Балалар бергәләп «Сабантуй» җырын (М. Садри сүзләре, татар халык көе) башкаралар.
Сабан туе — хезмәт туе, Шау-гөр килә киң болыннар,
Шатлык һәм бәхет туе, Кырлар һәм су буйлары,
Уйнап-биеп, җырлап-көлеп Котлы булсын, гөрләп торсын
Бәйрәм итик көн буе. Ямьле Сабан туйлары!
Алып баручы. Кадерле балалар, хөрмәтле кунаклар, хәерле көн! Без бүген татар халкының олы бәйрәме — Сабан туена җыелдык. Сабантуй — ул хезмәт, дуслык бәйрәме, һәр­кемнең көтеп алган изге бәйрәме. Барыгызны да шушы бәй­рәм белән котлыйм. Балалар бакчасында эшләүче барлык тәрбиячеләр, апаларыгыз исеменнән сезгә бәхетле балачак, ныклы сәламәтлек телим. Алдагы көннәрегез дә бүгенге ке­бек ямьле, күңелле булсын! Өстәлләребездә ризыклар мул булсын!
«Сабан туе» җыры (Г. Зәйнашева сүзләре, Л. Батыр-Болгари көе) башкарыла.
Күңелле Сабан туйлары,
Бүген бәйрәм, зур бәйрәм.
Матур җырлар җырлый-җырлый
Уйныйбыз әйлән-бәйлән.
Кушымта:
Без җырлыйбыз Сабантуйда,
Иң матур җырлар сайлап.
Безнең җырга зәңгәр күктән
Кошлар кушыла сайрап.
Күбәләкләр безнең белән
Уйныйлар әйлән-бәйлән.
Сабантуй — күбәләкләр һәм
Кошлар өчен дә бәйрәм.
Кушымта.
Әти-әниләребезгә
Җыйдык чәчәк бәйләме.
Матур булсын, ямьле булсын
Сабан туе бәйрәме.
Кушымта.
Кызлар вокаль-ансамбле «Һаман бию кызык шул» җырын (Д. Гарифуллин сүзләре, Л. Батыр-Болгари көе) башкара.
Бик матур көй уйнар өчен,
Бер гармунчы табыгыз.
Бер гармунчы тапмасагыз,
Бергәләп кул чабыгыз.
Кушымта:
Әйе шул, шулай шул,
Менә шулай кызык ул.
Такмак әйтеп кул чапканга
Һаман бию кызык шул.
Бүләк читеккә күңеле
Күтәрелгән кызларның.
Хәзер инде тыпыр-тыпыр
Биисе бар аларның.
Кушымта.
Алып баручы. Ә хәзер Сабантуй уеннарын башлый­быз.
1. Чүлмәк ватам, чүлмәк ватам,
Ватып булырмы икән?
Бүләккә бер чиккән яулык
Алып булырмы икән?
«Чүлмәк вату» уены.
2. Икегезгә ике капчык,
Ягез әле, тотыгыз.
Сабан туенда ярышып,
Сез дә бүләк алыгыз.
«Капчык белән сугышу» уены.
3. Менә сиңа сулы чиләк,
Көянтә эл иңеңә.
Йөгер тизрәк, иң алдан кил,
Егыла гына күрмә!
«Су ташу» уены.
Мәйданга Камырша белән Батырша керәләр:
— Исәнмесез, балалар! Исәнмесез, кунаклар! Камырша. Таныш булыйк. Бу минем туганым Батырша була.
Б а т ы р ш а. Ә бу — минем җан дустым Камырша.
Алып баручы. Безнең бәйрәмгә килүегезгә зур рәхмәт, кунаклар. Әйдәгез, бергәләп күңел ачыйк. Уеннар уйныйк. Менә сезгә бау. «Аркан тартыш» уены уйныйбыз.
Камырша белән Б а т ы р ш а (бергә). Була ул!
Икесе аркан тартышалар.
Алып баручы. Балалар, әллә сез дә булышасызмы? Барысы бергә, ике якка бүленеп, бау тартышалар.
Алып баручы. Сабантуй елга бер килә,
Күңелле, олы бәйрәм!
Нур өстенә нурлар иңсен,
Биеп алыйк, ичмасам!
Татар халкының күмәк биюе башкарыла. Бию ахырында, шаулаша-шаулаша, шамакайлар керә.
Шамакайлар бергә.
Исәнмесез, балалар!
Котлы булсын Сабан туйлары.
Алып баручы. Рәхмәт! Балалар, безнең бәйрәмгә шама­кайлар килгәннәр. Әйдәгез әле, аларны да үзебезнең уеннарга катнаштырыйк.
Капчык белән йөгерү. Башта шамакайлар, аннары балалар ярышалар.
Шамакайлар. Бик күңелле икән сездә! Балалар, сезнең тагын нинди һөнәрләрегез бар?
Алып баручы. Җыр-биюсез бер бәйрәм дә
Узмый, шуны белегез.
Балаларыбыз бик булган,
Концерт карап китегез.

Балалар җырлар, биюләр башкаралар, шигырьләр сөйлиләр.

Сабантуй Сценарий.

Сабантуй: методик ярдәмлек/ ТР Мәдәният министрлыгы;Респ. халык иҗаты һ. мәдәни-агарту эшләре фәнни-методик үзәге.-Казан:Печатный двор,2004.-96 б.

ТАТАР ХАЛКЫНЫҢ МИЛЛИ БӘЙРӘМЕ
(Арча районында үткәрелгән Сабан туеның сценарие)
Сабантуй бәйрәмен үткәргәндә аны тантаналы ачу һәм
тәмамлау өлешенә зур игътибар бирелә, бәйрәмнең шигъри рух
белән сугарылганын исәпкә алып, борынгы гореф-гадәтләрне
хәзерге вакытка яраклаштырган һәм Сабантуй бәйрәменең
бөтен үзенчәлекләрен эченә алганын исәпкә алып,
түбәндәге сценарийны тәкъдим итәбез
Иртәннән башлап Сабантуе турында җырлар яңгырый.
Мәйданга килүче халыкны милли киемдәге кызлар һәм егетләркаршы ала.
Иртәнге сәгать 9.50. Оркестр уйный. Сәгать 10.00.Сабантуй бәйрәмен алып баручы — егет һәм кыз башлыйлар.
Салмак кына көй уйный.
1.а. б. Саумы, июнь — сабантуйлар ае!
Саумы, сабантуйлы киң мәйдан!
— Менә шулай матур яшәгез! — дип,
Җыйдык әле сезне яңадан.
Бәйрәмнәрнең таҗы — Сабантуйлар —
Бүләк безгә бөек Ходайдан.
Бу тормышның бөтен матурлыгын,
Хозурлыгын саклый бу мәйдан!
2.а. б. Хәерле иртә, бар дөнья!
Хәерле иртә, илем!
Илем — көнем, динем — телем,
Сөекле халкым минем!
Мәйдан тирәли халык җыела тора.
1 а. б. Хәерле иртә барчагызга,
Олыгызга, кечегезгә,
Бабайларга, әбиләргә,
Газиз әти-әниләргә,
Сөекле җиребезгә.

Бергә: Хәерле иртә тели сезгә Сабантуй бәйрәме бүген.
2 а. б. Сабантуйлар килде туган якка
Буразналы җирләр түреннән,
Тургай тавышлары аһәң биргән
Хезмәт батырлары иленнән!
Кунаклар трибунасына мәртәбәле кунаклар, аксакаллар күтәрелә.
1.а. б. Рәхим ит, Сабантуй, атла түргә,
Бер ел көткән халык, күр, әйдә!
Кыңгыраулы атлар тавыш бирә,
Ходайга тапшырдык, бигайбә.
2.а. б. Сабантуйлар өчен юк чит-ятлар,
Үз итә ул барлык өммәтне;
Сабантуйлар йөри илләр гизеп,
Берләштереп халык, милләтне.
Кунаклар килүе дәвам итә.
1.а. б. Бәйрәмнең ул иң миллие,
Дәртлесе, күңеллесе.
Сабантуйларның булмый ул
Үткәне, бүгенгесе…
Һәр чорның үз сабантуе!
Бармы берәр аерма?
И, Ходаем, халкыбызны
Сабантуйдан аерма!
2.а. б. Хәерле иртә, исәнмесез, хөрмәтле райондашлар!
Данлы Сабантуйның хөрмәтле кунаклары! Ерак араларны якын итеп, Сабантуй бәйрәменә кайткан якташ, кардәшләребез! Районыбызның өлкәннәре, яшьләре, бала-чагалары! Татарстан җөмһүриятеннән һәм Россиябезнең башка өлкә­ләреннән бәйрәмгә дип кайткан кадерле кунакларыбыз! Сезне бүгенге олы бәйрәм белән чын күңелдән котлыйбыз!
1 а. б. Якын туганнар! Килгән кунаклар! Сабантуй капка­лары, ишекләр ачык! Олы бәйрәмебезгә рәхим итегез, түргә Узыгыз!

2. а. б. Шау-гөр килә киң болыннар,
Кырлар һәм су буйлары,
Котлы булсын, милләттәшләр,
Арча Сабантуйлары!
1.а. б. Вакыт чонгылында югалмаган, үзенең тәмен-ямен безнең көннәргә җиткерә алган быелгы Сабантуй бәйрәме барыгызга да миһербанлык, ныклы сәламәтлек, күңел көр­леге һәм искиткеч күп шатлыклар алып килсен!
Бергә: Ямьле булсын, шатлык тулсын, гөрләп торсын Сабантуй!

Милли киемнәрдәге 7 кыз мәйдандагы халыкны чәк-чәк белән сыйлый, 1-се кунаклар трибунасына менә.
2.а. б. Борынгыдан килгән гадәт,
Ата-бабай йоласы.
Ипи һәм тоз, баллы чәк-чәк белән
Кунакларны каршы аласы!—
Елмаешып каршы ала кызлар.
Кулларында баллы чәк-чәкләр,
Бәйрәм белән котлап кунакларга
Бәйләм-бәйләм матур чәчәкләр.
1.а. б. Кадерле арчалылар һәм Казан артын үз итеп, якын күреп ераклардан килгән кунаклар! Эше нинди, ашы шундый, дигән борынгылар. Арча хал­кының күркәм эшләре бөтен Татарстанга билгеле. Сабантуе хезмәт сөючән, тырыш, уңган булган Арча халкының күңел­ле итеп ял да итә белүләрен, җырга-моңга осталыгын, тапкырлык-зирәклеген, көч-кодрәткә ия булуларын тагын бер мәртәбә исбатлар.
Шуңа күрә дә инде Сабантуйларын арчалылар үзләре теләгәнчә матур итеп бәйрәм итәргә күнеккәннәр. Чөнки, Сабантуен мәртәбәле итүче дә, олылаучы да, хөрмәтләүче дә, кадерен белүче дә Арча кешеләре үзләре.
2.а. б. Хөрмәтле райондашлар һәм кунаклар! Милли бәйрәмебез Сабантуйны ачу һәм котлау өчен сүз халык депутатларының Арча район Советы рәисе, район хакимияте
башлыгы улы бирелә.
Рәхим итегез!
Кызлар ипи белән тоз тапшыралар, балалар чәчәк букеты тапшыра.
чыгышыннан сон, сүзне Татарстан Республикасы
Президенты Минтимер Шарипович Шаймиевка бирелә.
М. Ш. Шаймиев чыгышы. (Кыз бала чәчәк тапшыра.)
«Туга “Туган җирем Татарстан” җыры (А. Ключарев музыкасы, Г. Зәйнәшева сүзләре) яңгырый.
Бу музыка астында шигъри юллар яңгырый.
1.а. б. Татарстан!
Республикам минем,
Тынычлык һәм дуслык бакчасы!
Казан, Чаллы, Әлмәт, Арчаларың,
Авылларың ямьле — барчасы!
2.а. б. Киң Иделең, мәгърур Чулманнарың,
Чал тарихың белән шатлы син;
Тукай, Сәйдәш, Илһамнарың белән,
Минтимерең белән данлы син!
1.а. б. Тырыш халкың бердәм булып тарта
Чорлар йөген — тормыш арбасын.
Шуңа бүген дөнья мәйданында
Ныклы адым белән барасың.
2.а. б. Татарстан! Сабантуйлар иле,
Халкың чиккән сөлге кулыңда.
Көрәшләрдә җиңеп, даннар ал син,
Гөлләр үссен барыр юлыңда.
1.а. б. Татарстан! Нинди матур исем —
Йөрәкләргә язып ятларга!
Тик уяу бул, халкым, илкәеңне
Күз карасы кебек сакларга!
2.а. б. Хөрмәтле кунаклар, дуслар, туганнар, якташлар! 2003 елның Сабантуе флагын күтәрү хокукы узган елгы
Сабан туе батыры , авыл хуҗалыгы җитештерү
кооперативы механизаторы һәм 2002 ел Сабан туе­
ның татарча көрәш буенча абсолют батыры__________бирелә.
Мәйданга рәхим итегез, батырлар!
Флаг күтәргәндә тынлы оркестр марш уйный, күгәрченнәр һәм шарлар очырыла.
1.а. б. Җырлары һәм гармуннары белән
Сабантуйлар килде әйләнеп.
Ап-ак һәйкәл гүя калкып чыккан —
Мәйдан тулы сөлге бәйләме.
Тамаша кыл, күңел ач син бүген,
Биеп җибәр, әйдә, булмаса!
Болынлыкны яшел постау итеп,
Табын кора туган-тумача.
Туган якның чишмәләре тәмле
Җилләренә хәтле, һәй, тыгыз.
Кардәшләрем, кунак булып бүген
Сабантуйга Сез дә кайттыгыз.
2.а. б. Шәрран ачык күңел бакчалары,
Хөсетлек юк, юктыр яман уй.
Җанны, рухны, йөрәк тибешләрен
Бергә тоташтыра Сабантуй.
«Бу бит безнең Ватан»,— дия-дия,
Шатланыйк без, уйныйк, гөрләшик.
Якташларым! Сабантуйда сыман,
Яшәүдә дә мәңге берләшик!
Хөрмәтле райондашлар! Сабан туебыз кунаклары! Үзебез­нең матур традиция буенча авыл һәм район Сабан туй­ларында һәр елны язгы кыр эшләренә йомгак ясала. Менә быел да район хакимияте башлыгы сабан батырларын бүләк­ләү турында карар чыгарды.
1 а. б. Сабантуй мәйданында иң хөрмәтле, иң мактаулы урын, әлбәттә, сабан батырларына, бәйрәмгә җыелган һәрберебез аларны хөрмәтли, сабан батырларын зурлый, данлый. Икмәккә нигез салучы кыр батырлары һәртөрле мактауга лаек. Аларны мәйданга чакырабыз. Менә алар — иң тырыш, иң булган егетләр!

Авыл хуҗалыгында җиңеп чыккан батырлар хакында текст бара. Батырлар бер-бер артлы мәйданга чыга.
1.а. б. Иген кырларында сынатмаган
Батырларга мәйдан кул чаба.
Туган якны янә данлар өчен,
Пәһлеваннар чыга уртага.
Әйдәгез, дуслар, сабан батырларын алкышлап каршы
алыйк. Аларны бүләкләү өчен хакимият башлыгы
кабат мәйданга чакырабыз.
Бүләкләү тантанасы
Авыл хуҗалыгы ширкәтенең сабан батырлары белән таныту, район хакимиятенең рәхмәт хатлары, мактау дипломнары, истәлекле тасмасы, кыйммәтле бүләкләр тапшыру, мәйдан тирәли Почет (хөрмәтләү, мактау) түгәрәген узу, сабан батырларын мәйданнан озату йоласыннан тора.
2.а. б. Бу дөньяда — һәр кешегә кайтып сыенырлык җылы учак, тыныч почмак кирәк — ул гаилә учагы. Ике Сабантуй вакыты арасында чишмә суыдай саф мәхәббәтләрен җилкән итеп, шатлыкларга тулы тормыш көймәсендә йөзеп, районыбыз буенча 295 яшь йөрәк гаилә корды. Бүген, бу зур мәйданда әнә шундый пар канатлы, бер-берләреннән башка яши алмаучы, шатлык-кайгыларын бергә уртакла­
шып яшәүче, иң матур гаиләләрне хөрмәтлибез. Рәхим итегез, яшь парлар, сезне мәйданга чакырабыз.
Парлар мәйданга чыга.
2 а. б. Җилкендерә, и, Сабантуй
Хисләрне күңелдәге —
Мәхәббәт булып җилферди
Сабантуй сөлгеләре!
1 а. б. Элек-электән Сабантуйга алдан бүләкләр әзерлә­гәннәр. Бигрәк тә кызлар Сабантуй бүләге итеп берсеннән-берсе уздырып сөлге, кулъяулыклар чиккәннәр, ә инде яшь Киленнәр бүләге аерым игътибарга лаек. Алар Сабан-туена чиккән сөлге бүләк итәләр. Бу сөлгеләр иң кадерле кунакларга, көрәшчеләргә бүләк итеп бирелә.
«Рәхмәт әйтәм яшь киленгә.
Затлы сөлгесе өчен»,— диләр горурланып мәйдан тоткан ир-егетләр.
Шушы сүзләрне сөйләгәндә, яшь парлар кунаклар утырган трибунага юнәләләр. Киленнәрнең кулларында сөлгеләр һәм алар бүләкләрен
аксакалга бирәләр.
2 а. б. Сабан туен тагын да бизәп, элекке йолаларыбызны искә төшерүегез өчен рәхмәт сезгә, киленнәр. Әйдәгез әле, хөрмәтле райондашлар, яшь гаиләләргә тигез-матур тормыш, сәламәтлек телик! һәрчак шулай шат күңелле һәм бәхетле булыгыз!
Хакимият башлыгы мәйдан уртасында яшь парлар белән фотога төшә, киленнәргә — чәчәк, егетләргә түбәтәй тапшырыла.
1 а. б. Хөрмәтле райондашлар, Сабантуй кунаклары!
Районыбыз елдан-ел үсә, матурлана бара. Арчалылар шулай иләчәккә өмет белән яши, ә киләчәк ул — балалар.
Районыбызда ике сабантуй арасында 520 бала туды. Ә менә 2003 елның 1 январенда 3 сабый дөньяга килде. Алар Арчадан _____________һәм______________гаиләсендә туган,______________авылыннан_______________һәм________________гаиләсендә туган_______________,_________________бистәсеннән_________________һәм__________гаиләсеннән_________________.
Энҗе бөртегедәй балаларыгыз туу белән котлыйбыз, җан җимешләрегез шәфкатле, тәүфыйкьле, матур һәм бәхетле булып үссеннәр. Сезнең Шатлыкларыгызны без дә уртак­лашабыз, мәйданга рәхим итегез. (Фотога төшү).
2 а. б. Бөтен районны шаулаткан «Яңа гасырда — яңа адымнар» дигән бәйге берәүне дә битараф калдырмады. Иҗади концертларны районыбызның 22 мең кешесе кара­ды. Барлыгы 62 коллектив чыгыш ясады. Бәйге барышында
23 хор, 82 бию коллективлары, 55 вокал, 46 гаилә, 28 инст­рументаль ансамбле оешты. Бу бәйгене оештыруга үзләреннән зур көч, тырышлык куйган һәр кешегә зур рәхмәтебезне белдерәбез.

«Яңа гасырда —Яңа адымнар» дип исемләнгән район конкурсында предприятие, оешма, учрежденияләр арасында барган иҗади конңерт бәйгесендә түбәндәгеләр җиңүче дип табылдылар. (Бүләкләү тантанасы. Бүләкләү тантана­сында жиңүче оешмалар, уку йортлары, җитәкчеләр исеме атала, кыйммәтле бүләкләр тапшырыла).
Театральләшкән күренеш
Мәйданга атлы җайдаклар керә.
1.а. б. Пар җайдаклар килә мәйдан буйлап:
Батыр егет белән матур кыз.
Бәхет теләп пар догалар чыңлый,
Котлы булсын Сабан туебыз.
Сабантуйлар — безнең йөзек кашы,
Кадерләрен белеп яшик лә.
Ярсу юргаларда яшьлек килә,
Юл бирегез, дуслар, яшьлеккә.
Йөзләрендә кояш елмаюы,
Күзләрендә яшен чаткысы.
Алар йөнләгән юртакларның
Тоягыннан сибелә йолдыз яктысы!
Их, шәп тә соң, сөлге болгап
Мәйданнарны бер урау.
Күңелләрне очындыра
Ат тоягы — кыңгырау.
Сука җигелгән ат керә, атның тезгенен — егет, ә суканы бабай тоткан.
2.а. б. Борын — борыннан иген игү халкымда иң изге, иң саваплы хезмәт саналган. Әнә шуңа да беренче буразналарны елның елында, бисмилла әйтеп, аксакаллар сызган. Яңа гына күпереп пешкән икмәкне хәтерләткән, сөрелгән туфракка алтын бөртекләрне дә аксакаллар сипкән, җир-анага хөрмәт, ихтирам әнә шулай аксакаллар аша яшь буынга күчә барган.
Сүз имам-хатыйпка бирелә. Ул Сабан туе белән тәбрикли.

2.а. б. Хөрмәтле кунаклар! Ярыш, көрәш әле башлан­маган, сыналмаган әле ир биле, ә Сабантуйның бүгенге батырлары билгеле — ул менә бирегә җыелган Арча районы­ның эшчән халкы. Алар — кыр батырлары, хезмәт алдын­гылары, безнең киләчәгебез — шат йөзле балалар, Бөек Ватан сугышы һәм хезмәт ветераннары, мәгариф һәм мәдә­ният хезмәткәрләре.
Сез аларны хәзер тантаналы мәйдан әйләнешендә күрәсез. Беренче рәтләрдә районыбыз яшьләре бара. (Аларга багыш­ланган шигъри юллар укыла).
Сез менәсез күккә, биеклеккә,
Иксез-чиксез зәңгәр киңлеккә
Сезнең яшьлек сүнмәс якты маяклы,
Мәңге сынмас корыч канатлы.
1.а. б. Мәйдан аша районыбызның сугыш һәм хезмәт ветераннары уза. Тормыш авырлыкларына карамастан, ветераннар һаман безнең сафта. Аларга озын гомер, сәла­мәтлек телибез.
Картаймагыз әле, ветераннар,
Сезгә тиеш әле күпме назлар:
Шөкер, сез күргәннәр артта калды,
Тыныч яши хәзер халыклар.
Сугыш афәтләрен, ятимлекне
Күрмәсеннәр иде оныклар.
2.а. б. Мәйданда — авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек ида­рәсенең алдынгылары. Ул 2003 елның Сабан батырлары, районыбызның алдынгы терлекчеләре һәм механизатор­лары. Җирдән мул уңыш алучы батыр игенчеләргә, күп ит, сөт җитештергән уңган терлекчеләргә, тракторчыга, шоферга һәм комбайнчыларга безнең ялкынлы сәламнәребезне
юллыйбыз.
Шул рәвешле мәйдан аша алфавит буенча төрле оешмалар уза. Бәйрәмне алып баручылар бу оешмалар турында кыскача сөйлиләр, алдынгылар белән таныштыралар, яңадан-яңа уңышларга өндиләр,
рәхмәт әйтәләр.

1.а. б. Хөрмәтле райондашлар, кунаклар! Бүгенге Милли бәйрәмебездә безгә сәүдә хезмәте күрсәтүче, тәмледән-тәмле ризык белән сыйлаучы район кулланучылар җәмгыяте коллективына зур рәхмәтебезне җиткерәбез. Район коопера­торлары үзләренең кыйблаларын югалтмыйча, хезмәтләрен
намус белән башкарып, сатып алучыларга йөз белән борылдылар. Эшегез уң, киләчәгегез якты булсын, хөрмәтле район кулланучылар җәмгыяте хезмәткәрләре!
2.а. б. Кайда гына эшләмәсен, күңел җылысын биреп эшләгән кеше һәрвакыт хөрмәт иясе булды. Сезнең кебек хезмәт батырлары, үз эшләренең чын осталары, ветераннар, яшь алмашлар булганда, эшләребез уңышлы барыр, кыйблабыз югалмас, районыбыз һәм республикабыз чәчәк
атар!
1.а. б. Бәйрәм белән сезне, хөрмәтле ветераннарыбыз, хезмәт алдынгылары һәм хөрмәтле кунаклар!
2.а. б. Иптәшләр! Мәйданга бизәлгән җигүле атлар керә. Карагыз әле, ничек матур итеп, бөтен күңелен, җан җылысын биреп, яратып бизәгәннәр аларны хуҗалары. Рәхмәт сезгә! Нинди матурлык, нинди ямь өсти бу атлар бәйрәмебезгә.
Бизәлгән атлар, гармунчылар һәм милли киемдәге кызлар утырган атлар парады бәйрәмне дәвам итә.
Ат парады барганда шигъри юллар укыла.
1.а. б. Эх күңелле атка утырып
Мәйданнарны бер урау,
Биеп барган ат тоягы –
Иң гаҗәеп кыңгырау!
Эзгә басып, әнә атлар килә,
Беренчесен каршы алыгыз.
Сабантуе гөрләп үтә бездә,
Җырлап, уйнап, биеп калыгыз!
2.а. б. Сабан туе, бүген Сабан туе!
Чишмәләрдән чыңлап аксын суы.
Чыңлап аккан чишмә суы кебек,
Изүләрен ачкан гармун чыңы.
Яшь киленнәр кыз чакларын уйлап
Колгаларга элә, элә сөлге!
Сандугачлар, бакчаларын ташлап,
Гармунчыга биргән сүзне.
Бәгырь өзелердәй моңлы көе,
Әй, гармунчы, әйттер, әйттер шуны!
Аерылганнар кире кайтыр булсын!
Өзелеп көткән кавышкандай тойсын,
Вәгъдәләшкән вәгъдәсендә торсын,
Әй, гармунчы, әйттер, әйттер, шуны!
Сабан туе бүген, Сабан туе!
Мәйданда сәнгати-спорт күрсәтмә чыгышлар башланып китә.
1.а. б. 2003 ел Сабантуй мәйданында Арча педагогия көллияте коллективы. Аларның котлауларын кабул итеп алыгыз. Сезнең игътибарыгызга сәнгать-спорт чыгышы, алкышлап каршы алыйк әле.
2.а. б. Хөрмәтле райондашлар һәм кунаклар! Мәйданда балалар спорт мәктәбенең яшь спортчылары чыгыш ясый.
1. а. б. Хөрмәтле кунаклар! Безне бәйрәм белән котлап, үзләренең кайнар сәламнәрен республика аэроклубы спорт­чылары да алып килгән.
Соңгы елларда бу спортчыларның чыгышы Арча Сабан­туйларының бер матур мизгеле булып тора. Хәзер сезнең игътибарыгызга республика аэроклубы парашютчыларының күрсәтмә чыгышын тәкъдим итәбез.

Парашютистлар мәйданга төшкәч, кызлар аларга чәчәкләр бирә.

Батырлар бил алышырлар,
Дуслык хисе күңелдә.
Бабайлар гореф-гадәте
Саклана бит бүген дә.
Осталарга, тапкырларга
Бирелгән бүген мәйдан.

Халкыбызның Сабантуй бәйрәмендә үткәрелә торган уеннарга күчү өчен тәкъдим ителә торган текст.

Хөрмәтле кунаклар, райондашлар! Берничә минуттан Сабантуйның иң гүзәл мизгеле — татарча көрәш буенча ярышлар башланачак.
Быел ул 4 үлчәү авырлыгында үткәрелә:
70 кг-га кадәр;
80 кг-га кадәр;
90 кг-га кадәр;
90 кг-нан югары.
Ветераннар һәм яшүсмерләр арасында да көрәш узды­рыла. Көрәшкә язылыгыз.
Көрәшкә язылу__________сәгатьтә төгәлләнә.
2.а.б. Бәйрәм тамашасының уеннары борынгыдан кал­ганнар — халыкныкылар. Менә алар: чүлмәк вату, капчык киеп йөгерү, йомырка салынган кашык кабып йөгерү, бүләк­ләрне күз бәйләп кисү, сулы чиләк-көянтә белән йөгерү, аркан тартышу, колгага менү, бүрәнәдә капчык белән сугы­шу һ. б. Без сезне уеннарда, алышларда, ярышларда катна­шырга чакырабыз! Җиңүчеләрне дә, катнашучыларны да бүләкләр көтә.
1. а. б. Борын-борыннан халкыбыз атларны яраткан, аны тәрбияләгән, Сабан туйларына әзерләгән. Бүгенге бәйрәмдә сез җирле һәм чиста токымдагы атларда җайдаклар узышын күрерсез. Өч үлчәүдә — җиңел, урта һәм авыр үлчәү­
ләрдә гер күтәрү, спорт уеннары: ирләр арасында 1500 метр­га, хатын-кызлар арасында 100 метрга, хатын-кызлар арасында 4 тапкыр 100 метрга эстафета йөгерүләре — барысы да сезнең өчен. Мәйдан кырында көн буе сәүдә һәм җәмәгать туклануы, көнкүреш медицина хезмәте күрсәтелә, җыр- уен түгәрәкләре оештырыла.
2. а.б. Хөрмәтле райондашлар һәм Сабантуйга кайткан кунаклар!
«Росгосстрах-Татарстан» ачык акционерлык иминиятләү Җәмгыятенең Арча филиалы барыгызны да бүгенге зур бәйрәм белән чын күңелдән тәбрик итә, күңелле һәм матур ял итүегезне теләп кала.
Сабантуй уеннарында катнашучы көрәшчеләр, атта чабучылар һәм колгага менүчеләрне 10 мең сумга иминиятләп куйды.
Бер дә курыкмыйча, Сабантуй уеннарында барыгыз да актив катнашыгыз, Ходай тәгалә сезгә бетмәс-төкәнмәс көч-күәт биреп торсын!
«Тасфир» фирмасы һәрвакыт сезнең белән!
Шул рәвешле барлык уеннар оештырыла.
2. а.б. Сабантуй җитте, дусларым —
Килгәнсез, рәхмәт сезгә,
Булыр бүгенге бәйрәмдә
Милли моң, тәмле сүз дә.
Сабантуймы, сабантуй —
Уеннар туе бит ул.
Тәм-томнар сые бит ул,
Җиңүләр уе бит ул.
Татарча бил алышып,
Аркан белән тартышып,
Ватмый йомырка ташып,
Сынашып, җиңсәң әгәр —
Сабантуй — эчкә шатлык сыймас туй!
Ә хәзер район үзешчәннәренең һәм кунакларның бәй­рәм концертын башлыйбыз.
Концерт программасы аерым сценарийда тәкъдим ителә.
Сабантуй ахырына якынлаша
1. а. б. Хөрмәтле кунаклар! Безнең бүгенге сабантуебыз­ның баш батыры билгеле булды. Ул гадел көрәштә җиңеп, батыр калуы белән һәркемне сокландырды.
Күңелләрне рәхәтләндерә торган, җанга җылы бирә тор­ган Сабан туе узып бара. Күгебез һәр көн саен сафлансын, өметләр аклансын, тормышыбыз бүгенге Сабан туйлары кебек ямьләнсен. Сабантуй флагын төшерү абсолют батыр__________________ тапшырыла.

Оркестр С. Сәйдәшевның Совет Армиясе маршын уйный.

2.а.б. Бәйрәмнәр мөбәрәк! Сабантуй буыннарга дәрт, йөрәкләргә көдрәт илә күәт, җаннарыбызга иминлек, тынычлык иңдерсен! Ил-җиребез имин, бала-чагаларыбыз, кардәш-ыру, туган-тумача сау-сәламәт булсын!
Табыннар түгәрәк булсын!
Мөхтәрәм кунаклар!
Кадерле райондашлар!
Хушыгыз, сау булыгыз!
Киләсе Сабантуйларга кадәр!

СЦЕНАРИЙ РАЙОННОГО ПРАЗДНИКА «САБАНТУЙ-2003»

8 июня 2003 г. Бижбулякский район

9.00 На площади Сабантуя звучит музыка, собираются участники и начинают работать торговые точки.
10.00 Начинают свою работу комментаторы, информируя участников Сабантуя обо всем, что происходит на празднике. Комментарий ведется на русском (Он) и башкирском (Она) языках.

Он: Здравствуйте дорогие друзья, уважаемые сельчане. Мы рады приветствовать Вас на Сабантуе-2003.

Она:
Он: Сабантуй – это праздник весны и труда, ведь проводиться он сразу после окончания весенней страды. Это народное торжество можно сравнить с большим сельским сходом, где по достоинству оценивается труд работников сельского хозяйства, прежде всего хлеборобов. Сабантую присущи лихость, всеобщее веселье, острый народный юмор, здесь каждый является одновременно и участником и зрителем. Привлекательная самобытность национальных обрядов, народных костюмов, борьбы и скачки джигитов. Слово «туй» у башкир имеет два значения: праздник и свадьба.

Она:

Он: Праздник Сабантуй – это военизированные состязания в стрельбе из лука, в борьбе, в скачках, беге, перетягивании каната и другие. Праздник проводился у кочевых башкирских народов в честь начала летнего пастбищного периода, и светские ритуалы их были связаны с надеждами людей на хороший год, большой приплод скота, благополучие и довольствие. В центре очищенной от камней площади вбивался длинный шест, на вершине которого развивались тканые полотенца, вышитые платки, рубахи. Участники празднества садились, образуя большой круг. В центре этого круга происходили различные спортивные состязания, юмористические игры (борьба, прыжки, бой горшков, бег в мешках, бег с наполненными водой ведрами и др.). В центре круга исполнялись песни, танцы, игра на музыкальных инструментах.

Она:

Он: На праздничной площади повсеместно звучали песни и пляски. Зрелые мужчины и старики-аксакалы веселились в своем кругу, женщины в своем. Девушки обычно резвились поодаль от места празднества, на лесной полянке; парни собирались на противоположной стороне майдана. Кураист находился в центре круга. Танцор общался с кураистом, с односельчанами, произнося различные реплики, припевки. На востоке была распространена своеобразная праздничная форма танца – «байрамсалап бейеу. Танцующие, наряду с другими репликами, обращались к окружающим с благожеланиями: «Гумерле булыгыз! Бэхетле булыгыз! Бай булыгыз!»

Она:

Он: На праздниках исполнялись различные игры и такие виды соревнований, как перепрыгивание через канаву шириной в 2-3 метра, прыжки в длину. Воспитанию находчивости, ловкости, смекалки способствовала игра ток hугыш. Двое садились на бревно, и, стараясь сохранить равновесие, ударяли друг друга большими мешками, набитыми чем-нибудь легким: шерстью, сеном, соломой и др. Победителем считался тот, кто сбивал с бревна противника. Ходьба по наклонному бревну также требовала большой сноровки, ловкости, осторожности, внимательности. Приз в этом виде соревнования редко кому доставался. Обычно к противоположному концу бревна подвязывали козленка или барашка. Исключительной координации требовал бег в мешке, бег с яйцом в ложке.
Она:

Он: Праздники завершались молодежными игрищами – киске уйындар. Сегодня этот древний праздник не остался в стороне от перемен, происходящих в нашей стране. Независимо от того, проводится ли он в городе, районном центре или небольшой деревне, сабантуй превратился в подлинно интернациональный праздник, стал намного разнообразнее по содержанию. Сабантуй – не только большой день спортивных состязаний и игр, но и праздник труда. Главная цель сабантуя – чествование, прославление людей труда, воспитание у молодежи любви к профессии хлебороба, верности вековой традиции дедов и отцов.

Она:
Он: Бижбулякский район расположен на юго-западе Республики Башкортостан, в южной части Бугульмино-Белебеевской возвышенности. Климат континентальный, умеренно-увлажненный, весной и летом частые засухи, зимой метели, что оказывает не всегда благоприятное влияние на урожайность. Район находится в Предуральской степной подзоне. Березовые, дубовые, липовые леса занимают всего 11% его площади. Украшением района являются реки Дема, Менеуз, Уязы, берущий здесь начало Ик, многочисленные мелкие озера и родники.

Он: Особой радостью наполнены наши сердца! Через несколько минут произойдет долгожданная встреча на Бижбулякской земле дорогих гостей –
_________________________________________________________________
Всех участников Сабантуя приглашаем к месту встречи гостей. Наш гостеприимный многонациональный дружный народ с особым волнением готовиться к радужной встрече дорогих гостей. Не упустите и вы эти мгновения, сохраните их в памяти, пусть они вдохновят вас на лучший труд, пусть поднимут вам настроение! После встречи гостей фанфары оповестят вас о начале праздника. Традиционно, флаг сабантуя поднимут батыры сева-2003. Будьте внимательны и вы узнаете их имена. Приветствуя их, вы испытаете гордость за успех наших земляков.
Затем перед вами пройдут красочные колонны парада участников сабантуя, виновников праздника – тружеников села.
По завершении парада мы все узнаем об итогах весенне-полевых работ в Бижбулякском районе и станем свидетелями награждения победителей.
Сразу после завершения торжественной части гостям и вам, уважаемые земляки, будет предоставлена возможность увидеть самое захватывающее зрелище — конно-спортивные состязания, в котором примут участие лучшие конники республики и района. Вы увидите соревнования на тройках, бег рысаков, бег с препятствиями и другое.
Ну, а какой сабантуй без песни, пляски, шутки и игры? Лучшие участники художественной самодеятельности предстанут перед вами в праздничном концерте во всем блеске своих костюмов. Не жалейте ладоней, аплодируйте нашим талантам: за прошедший год и у них есть большие достижения – многие из них получили звания «народный» и стали Лауреатами республиканских конкурсов.

Она:

Он: Но и после концерта не спешите расходиться. Главный судья праздничных состязаний предоставит нам возможность огласить имена победителей соревнований: им будут вручены призы.
Шум веселья над полями,
Веселись батыр, ликуй!
Всем народам дарит радость
Славный праздник Сабантуй!
Праздник ловких, сильных, смелых,
Выходи, джигит, на круг,
Покажи сноровку, силу
И умение, мой друг!

Она:

Он: На всех обустроенных и игровых площадках одновременно будут проходить состязания, вы можете принять участие или просто посмотреть.
Товарищи, граждане, просим внимания!
Уникальные спортивные состязания!
Побежденных не будет, призы ждут всех,
Награда – здоровье, веселье и смех!
Ну, а дальше угощайся, состязайся, развлекайся народ!
Направо пойдешь – товары найдешь.
Налево пойдешь – поешь и попьешь.
Прямо пойдешь – со смеха помрешь.
Домой уйдешь – с тоски пропадешь!

В этом году особенно разнообразие выставок произведений народно-прикладного и детского творчества. В национальных двориках, представленных народностями, населяющими просторы нашей республики, вы ознакомитесь с самобытностью их культуры и даже отведаете национальные блюда и напитки.

Повсюду ярмарка распродажа,
Здесь все, что вам нужно и лишнее даже.
Товары все, как один, хороши
Для тела, для дела, для глаз, для души.

_________________________________________________________________

Он: «Едут, едут!» – слышится со всех сторон. Вот она долгожданная минута. Играй курай, хлебом – солью, кумысом, сара и чак-чаком встречают наши девушки гостей. Так уж повелось, каждый народ проявляет свое гостеприимство самыми лучшими угощениями: вот и сейчас сияют лица красавиц, одетых в красивые национальные костюмы, а в руках у них символические блюда: у русской – хлеб, соль, у башкирской – сосуд с трепким кумысом, у чувашской – кувшин с сара, а у татарской красавицы – сладкий чак-чак.

Она:

Звучит курай. Как только гости появляются у въезда на площадь сабантуя, трансляция музыки приостанавливается. Звучит башкирская мелодия, проходит ритуал встречи гостей с вручением хлеба-соли и угощениями: как только гости вышли из машин, танцевальный коллектив РДК исполняет композицию «Добро пожаловать», девушки в национальных костюмах и с угощениями на подносах говорят приветственные слова:

Девушка (в башкирском костюме с кумысом на подносе):
Уйнай курай [ыpaыртып,
Шаулатып [абан туйын,
Rотло бул[ын, матур eт[ен,
Reyелдерpе дtртлtтеп
Бишбeлtк [абантуйы!
Рtхим итегеp , rунактар!

Девушка (в русском костюме с хлебом-солью на рушнике):
Уважаемые гости, от тружеников многонационального Бижбулякского района примите хлеб-соль, как символ благополучия и достатка! Мы рады приветствовать Вас на нашей гостеприимной земле!

Девушка (в чувашском костюме с напитком сара на подносе):
Хакла ханасем! Ыра сунса кетсе илетпер сире. Пишпулек сере сийенче!

Девушка (в татарском костюме с чак-чаком на подносе):
Сыя безнен кин мtйданга
Тtрле миллет кешесе.
Килдерегез дуслар кунакка.
Бtген б йр м бит безде!

После приветственных слов девушки поочереди подходят к гостям и, угощая их, произносят слова, каждая на своем языке.

Девушка (в русском костюме): Угощайтесь гости дорогие

Девушка (в башкирском костюме): Ауыp итегеp !

Девушка (в чувашском костюме): Тутанса пахар чаваш сарине!

Девушка (в татарском костюме): Тэмлэп карагыз!

После угощения девушки отходят в сторону, школьники вручают гостям цветы. Затем гости по живому коридору участников Сабантуя направляются к главной трибуне. Звучит музыка. Вновь звучит трансляция.

Она:

Он: Проходите гости дорогие, располагайтесь поудобнее на трибунах. Мы рады приветствовать вас на нашем Сабантуе.

Отшумела посевная.
Смейся, радуйся, ликуй!
На простор родного края
Вновь приходит Сабантуй.
Всему начало – плуг и борозда,
Поскольку борозда под внешним небом
Имеет свойство обернуться хлебом!
Не забывай об этом никогда:
Всему начало – плуг и борозда!

Традиционно «Сабантуй» празднуется в Башкортостане ежегодно. И хотя считается он исконно башкирским праздником, принимают участие в нем все народности, населяющие республику. Для всех он – праздник весны и труда!

Предела нет твоей растущей силе.
Башкортостан мужает беспрестанно,
Растят хлеба, качают нефть земную,
Питомцы нашего Башкортостана.
Былинными героями издревле
Богата наша славная земля.
Здесь нефть качают и растят деревья,
И пашут тракторами бескрайние поля.

Сегодня уважаемые гости и земляки, мы собрались, чтобы узнать результаты новых достижений тружеников села Бижбулякского района поблагодарить их за труд, почествовать и наградить. Сегодня виновники торжества на сабантуе особенно горды, ведь их имена будут на устах высоких гостей! Но наберемся терпения! Вот –вот зазвучат фанфары. Это сигнал к началу праздника! Мы полны ожидания!

Действие на сцене.
Звучит мелодия. На сцене композиция открытия Сабантуя:
сл. Р. Батталовой, муз. Р.Едиханова «Бижбуляк», исполняет Р.Едиханов,.музыкальное сопровождение ансамбля кураистов, хореографическое сопровождение танцевальных коллективов РДК. По окончании песни слово ведущим на сцене.

Вед: Уйнап тора моyлы кjйpэр,
Pур болон шау-пjр килt,
Йырлайpар pа, бейейptр pt,
Бjген бит байрам беppе.
Шатлыктар-кeyелебеppе,
Аr кош – кeгебеppt,
Килегеp, дуcтар, кунаrтар кунаrrа,
{абантуй бjгjн беppе!

Вед: Здравствуйте, уважаемые сельчане. Сегодня, в этот прекрасный летний день, всех нас собрал веселый праздник Сабантуй. Празднование окончания весенне-полевых работ в начале лета имеет многовековую историю. Но поистине всенародный характер он приобрел в последние годы. Это — одна из добрых примет возрождения традиций и обычаев, составляющих культурное достояние Башкортостана. Поздравляем Вас с этим праздником.
Почетное право поднять флаг районного Сабантуя предоставляется батырам сева-2003:
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Подъем флага сопровождается башкирской народной мелодией.

Вед: Хjрмtтле rунаrтар, дуcтар! Уp эшсtн сtнгъат тeгtрtгендt катнашыу – сыларpыy парадын башлайбыp!

Вед: Внимание! Начинается парад участников Сабантуя-2003.
Звучит праздничный марш. Слова комментаторам на трибуне.
Текст комментария см. в Приложении.
Парад.
По окончании парада слово ведущим на сцене.

Вед: Настоящим богатством района являются его люди. Наш благодатный край с его красивой природой дал стране поэтов и писателей, пламенных патриотов и самоотверженных тружеников. Здесь черпали свое вдохновение основоположник чувашской литературы Константин Иванов, поэты Яков Ухсай, Фатих Карим, Ираида Петрова-Нарс, драматург Габдулла Ахметшин, писатель Тагир Тагиров, первый дипломат в странах ближнего востока Карим Хакимов. Два наших земляка удостоены звания «Герой социалистического труда», многие награждены орденами и медалями. 10 000 бижбуляковцев встали на защиту Родины в годы Великой Отечественной войны, 7 из них удостоены звания «Герой Советского Союза».
На священной земле героев сегодня бижбуляковцы встречают дорогих гостей ___________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Живой коридор участников Сабантуя приветствует гостей, идущих к сцене. Пока гости идут по живому коридору звучит мелодия, ведущая приветствует их.

Вед: Мир вам, гости дорогие, вы явились в добрый час –
Встречу теплую такую мы готовили для вас.
Хлебосольством, да радушием знаменит родной наш край:
Здесь для вас и сказки русские и медовый каравай,
И места гостям приметные на майдане расписном –
Ведь сегодня радость светлая вместе с вами входит в дом.

Гости подходят к сцене, музыка усиливается, ведущие уходит со сцены. Когда все гости на сцене, звук музыки микшируется на минимум. Гости поздравляют с праздников жителей Бижбулякского района. Объявляют итоги весенне-полевых работ, смотра конкурса по благоустройству населенных пунктов, победители награждаются ценными подарками. Каждое вручение сопровождает музыка. По окончании торжественной части:

Вед: Слово предоставляется главному судье районного Сабантуя ____________________________________________________
Судья объявляет программу соревнований и заявляет о начале соревнований конников.

Вед: Просим гостей пройти на гостевые трибуны для просмотра конных спортивных состязаний.
Слово комментаторам на трибуне.

Она:
Он: По традиции ни один Сабантуй не проходил без конных скачек. Это было самое первое и популярное из всех состязаний. Лошадей украшали различными красочными лентами. Считалось, что это предохраняет от сглаза. Наездниками обычно являлись подростки, которые сами тренировали лошадей до Сабантуя. Выбирают лошадей очень тщательно. Она должна быть здоровой и красивой. За день до бегов скакунам меньше давали пить, это делалось для того, чтобы лошадь легко дышала, при беге меньше потела и уставала.
А как подготовились наши конники, кого из них ждет сегодня удача? Объявляются соревнования по конному спорту.
Репортаж о состязаниях ведет _______________________________________________________,
а комментаторы дополняют репортаж стихами (см. Приложение).

После окончания конных соревнований объявляется о начале концерта и других соревнований и конкурсов.
По мере завершения состязаний судьи подают данные о победителях комментаторам, их имена зачитываются.
В 16.00 часов комментаторы всех гостей и участников Сабантуя приглашают к закрытию праздника. Слово ведущим на сцене. Звучит торжественная музыка. Под аплодисменты зрителей называются имена победителей самых популярных состязаний: конников и борцов. Главный судья поздравляет победителей, вручает им призы и подарки (под музыкальное сопровождение) , объявляет о завершении состязаний, дает сигнал спустить флаг Сабантуя.

Вед: Право спустить флаг Сабантуя-2003 предоставляется победителям соревнований – батырам 2003 года __________________________________
_________________________________________________________________
Спуск флага сопровождается башкирской народной мелодией (см. начало сценария).

Вед: Дорогие гости, дорогие друзья, разрешите «Сабантуй-2003» считать закрытым! Пусть нынешний праздник оставит добрый след в наших сердцах и прибавит новых сил в предстоящей битве за урожай 2003 года! В Дружной семье народов Республики Башкортостан желаем мира, труда и счастья!

Вед:
Вед: До свидания, до новых встреч!
Вед: